Φαντάσματα κάθε είδους στοιχειώνουν την Ευρώπη. Τέρατα του παλιού και του νέου κόσμου από το ημίφως. Εδώ και χρόνια η Ευρώπη αιμορραγεί στα σύνορά της όπου φυτρώνουν συρματοπλέγματα. Σήμερα η ΕΕ είναι ένα μεγάλο εργαστήριο ασφαλίτικου νεοφιλελευθερισμού. Και θέλει και να ξαναγίνει ένας παγκόσμιος παίκτης στην αταξία της παγκόσμιας διακυβέρνησης. Στρατιωτικοποίηση, λιτότητα, εξορυκτισμός, ιδιωτικοποίηση, επισφάλεια, απορρύθμιση, υπερωκεάνιες εμπορικές συμφωνίες και συνενοχή με γενοκτόνους όπως ο Νετανιάχου.
Για δεκαετίες η Ευρώπη ζούσε από τα έσοδα της πρωταρχικής καπιταλιστικής και αποικιοκρατικής συσσώρευσης. Για χρόνια η ΕΕ παρίστανε τον καλό μπάτσο μιας ευτυχισμένης παγκοσμιοποίησης. Αλλά σήμερα η γεωπολιτική σκακιέρα μετατοπίζεται κάτω από τα πόδια της και οι ευρωπαϊκές ελίτ βλέπουν την παραδοσιακή παγκόσμια επιρροή τους να κινδυνεύει. Παλιές και νέες δυνάμεις διαγκωνίζονται για τον θρόνο και τους περιορισμένους αναγκαίους πόρους για την αντιμετώπιση της κλιματικής κατάρρευσης στον ύστερο καπιταλισμό.
Είναι η στιγμή πλέον για να ενισχυθεί η εξωτερική επιθετικότητα σε όλα τα μέτωπα. Πρέπει πλέον να περάσουν στη "σκληρή γλώσσα της ισχύος" για να υπερασπίσουν τον "ευρωπαϊκό κήπο" για τον οποίο μιλούσε ο Borrell. Γιατί τα συμφέροντα των ελίτ που κυβερνούν τον ευρωπαϊκό καπιταλισμό δεν μπορούν να προστατευθούν από μόνα τους. Γιατί για να κυκλοφορήσουν ηλεκτρικά αυτοκίνητα στο Βερολίνο, το Παρίσι ή τη Βαρκελώνη, πρέπει να αυξηθεί η πίεση στα ορυχεία του Παγκόσμιου Νότου. Όπως, ασφαλώς, και για να ανοίξουν και νέα ορυχεία στο ευρωπαϊκό έδαφος.
Επιθέσεις, πέρα από τα σύνορο, κατά του εδάφους και όσων ζουν σε αυτό. Επιθέσεις που προκαλούν και θα προκαλούν λαϊκές αντιδράσεις. Είναι αντιστάσεις ενάντια στο νεο-εξορυκτικισμό, τον βαμμένο πράσινο, ενάντια στις επιθέσεις του κεφαλαίου που σερβίρονται ως αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου. Το επείγον του κλίματος είναι ταυτόχρονα κρίσιμο υπόβαθρο για τους από κάτω και άλλοθι για τους από πάνω.
Και, εν τω μεταξύ, το ακραίο νεοφιλελεύθερο κέντρο έχει αγκαλιάσει την αντιδραστική και ξενοφοβική ατζέντα μιας ακροδεξιάς που, στην πορεία, έχει αλλάξει την παραδοσιακή της ευρωφοβία με έναν υπερσυντηρητικό και σοβινιστικό ευρωρεφορμισμό. Γιατί να φύγουν από την ΕΕ, αν μπορούν να τη συγκυβερνήσουν, όπως κάνουν ήδη σε πολλά κράτη μέλη; Ματσισμός, ομοφοβία, ρατσισμός, ισλαμοφοβία, ποινικοποίηση της διαμαρτυρίας. Οι λαϊκές πλειοψηφίες, με όλη την ποικιλομορφία της διαφωνίας τους, μετατράπηκαν σε επικίνδυνες μειοψηφίες. Ένας ανοιχτός πόλεμος κατά του κόσμου της εργασίας, των δημόσιων υπηρεσιών και της κοινής ζωής. Νέες μάχες στον πόλεμο του κεφαλαίου ενάντια στη ζωή.
Ποιος έχει το δικαίωμα να έχει δικαιώματα σε αυτή την Ευρώπη των αγορών, του πολέμου και των συρματοπλεγμάτων; Η ηγεσία είναι ξεκάθαρη τόσο στο ερώτημα όσο και στην απάντησή του, αλλά ποια είναι η απάντηση της αντικαπιταλιστικής αριστεράς; Η απάντηση μπορεί να είναι μόνο χορωδιακή. Αλλά η χορωδία απαιτεί χώρους συνάντησης και συζήτησης. Γιατί οι διεθνείς επιθέσεις απαιτούν διεθνιστικές απαντήσεις.
Όμως, η απουσία χώρων διεθνούς και διεθνιστικού συντονισμού στο στρατόπεδο της ριζοσπαστικής αριστεράς είναι μια πραγματικότητα τόσο αισθητή όσο και ανησυχητική. Υπάρχουν κάποια απομεινάρια του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς στο οποίο στηρίχθηκε μέρος της κληρονομιάς του ευρωκομμουνισμού. Υπάρχουν πρωτοεκλογικές αναδημιουργίες της νέας αριστεράς που αναδύθηκαν τα τελευταία χρόνια σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Αλλά κανένας από αυτούς τους χώρους δεν έχει την κλίση να υπερβεί τα δικά του συγκεκριμένα εκλογικά και θεσμικά πλαίσια. Χρειαζόμαστε κάτι περισσότερο. Και δεν είμαστε οι μόνοι(ες). Εκτός από πολιτικές οργανώσεις, υπάρχουν και δεκάδες κοινωνικοί και συνδικαλιστικοί φορείς σε όλη την Ευρώπη που αναφέρονται στον αντικαπιταλισμό και στο διεθνισμό, στον αντιμιλιταρισμός, στον οικοσοσιαλισμό, στον αντιαποικιοκρατισμό και στο φεμινισμό.
Με μια ταπεινή αλλά και αποφασιστική πρόθεση να συμβάλουν στο να βάλουμε ένα λιθαράκι σε αυτόν τον μακρύ δρόμο, στις 3 Φεβρουαρίου οι Anticapitalistas και το CUP συγκάλεσαν και συνδιοργάνωσαν στη Βαρκελώνη μια ευρωπαϊκή συνάντηση αντικαπιταλιστικών και εναλλακτικών αριστερών οργανώσεων για να προβληματιστούν από κοινού για τη στιγμή στην οποία βρισκόμαστε και να συζητήσουν τις εναλλακτικές λύσεις που μπορούμε να θέσουμε σε εφαρμογή για να αλλάξουμε την Ευρώπη από τη βάση της.
Αντιπροσωπείες από 16 πολιτικές οργανώσεις από 13 ευρωπαϊκές περιοχές1 συζήτησαν, μαζί και με εκπροσώπους άλλων κοινωνικών οργανώσεων (Transnational Institute, Centre Delàs, Observatori del Deute en la Globalització, Rosa Luxemburg Foundation), τις συνέπειες της αυξανόμενης παγκόσμιας στρατιωτικοποίησης και το ρόλο της ΕΕ σε αυτό, καθώς και τις ενδεχόμενες οικοσοσιαλιστικές απαντήσεις στο πράσινο καπιταλιστικό σχέδιο των ευρωπαϊκών ελίτ. Δύο στρογγυλά τραπέζια οργανώθηκαν, όπου επικαιροποιήθηκαν οι κοινοί χαρακτηρισμοί και προχώρησαν και συγκεκριμένες προτάσεις, και όπου επίσης και συζητήθηκαν διαφωνίες που υπάρχουν, όπως αυτές, κατά την τελευταία περίοδο, γύρω από τον χαρακτηρισμό της σύγκρουσης στην Ουκρανία μετά τη ρωσική εισβολή. Και ίσως το κύριο συμπέρασμα να είναι ότι υπάρχει ανάγκη για περισσότερους χώρους διαπροσωπικής συνάντησης και συντροφικότητας, όπως ακριβώς αυτός, προκειμένου να συνεχίσουμε να ανταλλάσσουμε απόψεις, χωρίς την ψυχρή και βίαιη απόσταση των κοινωνικών δικτύων, τα οποία δεν συμβάλλουν καθόλου στη συντροφική συζήτηση.
Και καθώς οι αγώνες και η αντίσταση δεν οικοδομούνται αφηρημένα, αλλά πάνω σε κοινές ατζέντες, οι συμμετέχουσες οργανώσεις πήραν τη σκυτάλη από το κίνημα BDS για να προωθήσουν, στις αντίστοιχες δικές τους πλατφόρμες αλληλεγγύης προς την Παλαιστίνη στις οποίες συμμετέχουν, το κάλεσμα για διαδήλωση στις 25 Φεβρουαρίου, ή εκεί γύρω, με στόχο να ξεκινήσει μια πρώτη εμπειρία για μιας ημέρας διαμαρτυρίας σε ευρωπαϊκή κλίμακα. Ομοίως, ανταλλάχθηκαν πληροφορίες για την ευρωπαϊκή συνάντηση των οργανώσεων αλληλεγγύης προς την Παλαιστίνη που θα πραγματοποιηθεί στη Βαρκελώνη στις 16 και 17 Μαρτίου.
Αλλά εξίσου σημαντικές με τις επίσημες συζητήσεις ήταν και θα είναι πάντα και οι ανεπίσημες ανταλλαγές που έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια της συνάντησης. Η συναισθηματική και ανθρώπινη διάσταση της συντροφικότητας αποτελεί πυλώνα για την οικοδόμηση των επαναστατικών οργανώσεων. Και θα είναι επίσης πυλώνας και στον ενδεχόμενο διεθνή συντονισμό τους. Στη συνεχή διαλεκτική ένταση μεταξύ φιλοδοξίας και σύνεσης, οι συμμετέχοντες στην ευρωπαϊκή συνάντηση πλησίασαν λίγο περισσότερο στο επόμενο βήμα προς έναν χώρο ανταλλαγής και συντονισμού μεταξύ αντικαπιταλιστών από όλη την Ευρώπη, που θα πρέπει να συνεχίσει να αναπτύσσεται, αλλά και που ήδη έχει ξεκινήσει και πάλι. Όμως, όπως και η κατάρρευση του καπιταλισμού ή των παλαιών αυτοκρατοριών, δεν θα έρθει από μόνος του: γιατί θα εξαρτηθεί από την αγωνιστική ώθηση που θα θελήσουν να του αποδώσουν όσοι συμμετέχουν σε αυτόν τον χώρο. Γιατί ο δρόμος οικοδομείται καθώς τον προχωράμε.
Gonzalo Donaire
Punto de Vista Internacional 16/2/2024
Μετάφραση: ΤΠΤ – “4”
1CUP (Països Catalans), Anticapitalistas (Estado español), Adelante Andalucía (Andalucía), Alternatiba (Euskal Herria), NPA, Gauche Éco-socialiste & Ensemble, (Γαλλία), Gauche anticapitaliste (Βέλγιο), People Before Profit (Ιρλανδία), SolidaritéS (Ελβετία), Socialistisk Politik (Σουηδία), Bloco de Esquerda (Πορτογαλία), Marx21 (Γερμανία), Campaign for Socialism / Labour Party-Unions (Σκωτία), Αναμέτρηση & ΔΕΑ (Ελλάδα).