Ενάντια στο πραξικόπημα στη Βολιβία
Ανακοίνωση του Γραφείου της 4ης Διεθνούς
14/11/2019
Δεν είναι η στιγμή για παρανοήσεις. Η Βολιβία υφίσταται ένα βάναυσο και βίαιο coup d’état, που οργανώθηκε από μια ρατσιστική άκρα δεξιά, η οποία άρχισε να ξαναστήνει έναν πολιτικό χώρο και μια κοινωνική στήριξη τους τελευταίους μήνες στη χώρα αυτή των Άνδεων. Καταγγέλλουμε το πραξικόπημα αυτό και εκφράζουμε την πλήρη μας αλληλεγγύη με το βολιβιανό λαό!
Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, τα βολιβιανά κοινωνικά κινήματα στην ύπαιθρο και στις πόλεις, με επικεφαλής του ιθαγενείς αγρότες, οικοδόμησαν μια μακριά και επίπονη διαδικασία αγώνων κατά των νεοφιλελεύθερων μέτρων, που επιδείνωναν την ακραία φτώχεια της χώρας με την ιδιωτικοποίηση των πάντων, ακόμα και του νερού. Σιγά-σιγά, δημιουργήθηκε μια συναίνεση κατά του νεοφιλελευθερισμού στη χώρα των Άνδεων και η δεξιά έχασε έδαφος. Τότε ο Έβο Μοράλες, επικεφαλής του MAS, αναδύθηκε ως μια εκλογική εναλλακτική στο καθεστώς. Ήταν ακριβώς μια παλλόμενη, ζωντανή και έντονη διαδικασία κινητοποίησης και συζητήσεων που οδήγησαν τον Μοράλες και τον Γκαρθία Λινέρα στην εξουσία το 2006. Η ιστορία της Βολιβίας άλλαζε και σχηματίστηκε μια συντακτική Συνέλευση, με παρόντες και ενεργούς τους ιθαγενείς, η οποία και διαμόρφωσε ένα Σύνταγμα που μετέτρεψε τη Βολιβία σε Πολυεθνικό Κράτος. Το 2008, η άκρα δεξιά, που αποτελείται κυρίως από τις ολιγαρχίες λευκών γεωκτημόνων, επιχείρησε ένα coup d’état, εμποδίζοντας την έγκριση του νέου Συντάγματος. Η πίεση και η λαϊκή κινητοποίηση ήταν τεράστια και το Σύνταγμα επικυρώθηκε το 2009. Έτσι, μια στιγμή έντονης διένεξης για την ηγεμονία έκλεισε και μια περίοδος μεγαλύτερης σταθερότητας άνοιξε κάτω από την ηγεσία του MAS.
Σε ένα ευνοϊκό διεθνές οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον, η Βολιβία έθεσε τις βάσεις για οικονομική σταθερότητα, με ανάπτυξη, ανακατανομή εισοδήματος και μείωση της φτώχειας. Αυτό ελάχιστα επηρεάστηκε από τη διεθνή κρίση του 2008, η οποία είχε τόσο αρνητικές επιπτώσεις για τον κόσμο και για τη Λατινική Αμερική. Στην περίοδο της κυβέρνησης του Έβο, η Βολιβία μετασχημάτισε τις κρατικές της δομές έτσι ώστε να διευρύνει τη συμμετοχή των ιθαγενών λαών, τετραπλασιάζοντας το ΑΕΠ της, μειώνοντας την ακραία φτώχεια από το 35,2% στο 15,2% και πετυχαίνοντας να είναι η πιο γρήγορα αναπτυσσόμενη χώρα της περιοχής. Ωστόσο, βαθμιαία, εξαιτίας των διαρθρωτικών ορίων της χώρας και εξαιτίας και των διαχειριστικών λαθών, αυτή η αποκαλούμενη διαδικασία αλλαγής άρχισε να δείχνει τα όριά της. Η ένταση μεταξύ μιας ρητορικής ευημερίας και ενός αναπτυξιακού και εξορικτικιστικού σχεδίου οδήγησε σε σοβαρές κρίσεις την κυβέρνηση και σε απώλεια στήριξης από τη βάση της, ήδη από το 2012. Επιπλέον, η δυσκολία ανανέωσης της ηγεσίας επίσης ενίσχυσε τη δυσκολία στήριξης αυτής της διαδικασίας μακροπρόθεσμα.
Το νέο Σύνταγμα στη Βολιβία (που ίσχυσε από το 2009, κατά την πρώτη θητεία του Έβο) επιτρέπει μόνο μία επανεκλογή. Ωστόσο, θεωρείτο ότι η πρώτη θητεία του Έβο, που ξεκίνησε με το προηγούμενο Σύνταγμα, δεν μετρούσε. Επομένως, είχε “εκλεγεί για πρώτη φορά με το νέο Σύνταγμα” το 2009. Μετά επανεξελέγη το 2014. Θεωρητικά δεν θα μπορούσε πλέον να είναι πάλι υποψήφιος. Με τη δυσκολία ανανέωσης της ηγεσίας του, το MAS πρότεινε ένα δημοψήφισμα να αποφασίσει αν θα μπορούσε να είναι και πάλι υποψήφιος, στο οποίο, το 2016, ο Έβο ηττήθηκε, πράγμα που τον απέκλειε από νέα υποψηφιότητα. Έκανε έφεση στο Ανώτατο Δικαστήριο και το αίτημά του εγκρίθηκε. Με αυτές τις προϋποθέσεις, κατέβηκε υποψήφιος το 2019 απέναντι στον Κάρλος Μέσα, έναν από τους κύριους προμαχώνες του νεοφιλελευθερισμού, που είχε ηττηθεί το 2005 μέσα από κοινωνικές κινητοποιήσεις. Ο Έβο κέρδισε στον πρώτο γύρο των εκλογών, μέσα από μια συγχυσμένη και χαμηλής διοργάνωσης διαδικασία, και η αντιπολίτευση τον κατηγόρησε για νοθεία. Ο ΟΑΚ (Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών), που έχει δεξιά πολιτική τοποθέτηση, πρότεινε νέες εκλογές. Με αυτή την πίεση, ο Έβο Μοράλες ενέδωσε. Αλλά η άκρα δεξιά προχώρησε σε ένα σκοτεινό πλήγμα.
Η βολιβιανή άκρα δεξιά, που είχε ηττηθεί το 2008, επανέρχεται με όλη της τη δύναμη σε ένα διεθνές περιβάλλον που την ευνοεί, με τον Τραμπ να είναι πρόεδρος στις ΗΠΑ και τον Μπολσονάρο να κυβερνάει τη Βραζιλία. Καθοδηγούμενη από τον Φερνάντο Καμάτσο, έναν φονταμενταλιστή χριστιανό, κατάφερε σιγά-σιγά να πείσει και τους στρατιωτικούς να ενταχθούν στο πραξικόπημα, και αυτό ήταν που καθόρισε την έκβαση.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι υπεκφυγές του Έβο Μοράλες, του Γκαρθία Λινέρα και του MAS στην εκτύλιξη της διαδικασίας των αλλαγών συνέβαλαν στη δημιουργία συνθηκών κοινωνικής δυσαρέσκειας και στην οικοδόμηση “δημοκρατικών” επιχειρημάτων για το δεξιό πραξικόπημα. Ωστόσο, το πραξικόπημα δεν έγινε εξαιτίας των λαθών της κυβέρνησης του Έβο, αλλά για να αντικρουστούν τα επιτεύγματά της και το συμβολικό της βάρος, σε: κοινωνική ενσωμάτωση, αυτονομία και χειραφέτηση τόσο πολλών ιθαγενών λαών, μείωση των ανισοτήτων και της φτώχειας.
Η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε για να επιβληθεί η παραίτηση του προέδρου ήταν η βία, με πυρπόληση των σπιτιών των συγγενών και των συμπαθούντων, βία και δημόσια διαπόμπευση. Και μετά την παραίτηση, η βία συνεχίζει και όλοι οι υποστηριχτές του Έβο Μοράλες απειλούνται. Υπάρχουν αναφορές για αναγκαστικές “εξαφανίσεις” και για αυθαίρετες συλλήψεις. Είναι ένα κλασικό coup d’état, με τη συμμαχία αστυνομίας, στρατού και πολιτικών επιτροπών.
Ο Έβο Μοράλες και οι ομοϊδεάτες του δεν πρέπει ούτε να συλληφθούν ούτε να καταδιωχθούν. Ο βολιβιανός πληθυσμός έχει υποφέρει τόσο πολύ στην ιστορία του. Θέλουμε και θα συμβάλουμε να ενδυναμωθούν και να επανέλθουν στη χώρα τους.
- Αλληλεγγύη με το βολιβιανό λαό, αλληλεγγύη με τον Έβο Μοράλες και τους συντρόφους του, αλληλεγγύη με τη Βολιβία!
- Το πραξικόπημα να μην κρατήσει και ο βολιβιανός λαός να ανακτήσει τη χώρα!
- Ο αγώνας ποτέ δεν τελειώνει!
- No pasarán!
Εκτελεστικό Γραφείο της 4ης Διεθνούς
14 Νοεμβρίου 2019
Μετάφραση από το αγγλικό Against the coup in Bolivia : ΤΠΤ