Uraz Aydin: Η κατάσταση στην Τουρκία και οι προκλήσεις της αριστεράς
Μιλήσαμε με τον Uraz Aydin, ηγετικό στέλεχος του Εργατικού Κόμματος της Τουρκίας (TIP) στην Κωνσταντινούπολη. Ο Αϊντίν ήταν για πολλά στέλεχος της οργάνωσης Sosyalist Demokrasi icin Yeniyol που είχε σχέσεις με την Τέταρτη Διεθνή. Οι δυνάμεις της Τέταρτης Διεθνούς στην Τουρκία προσχώρησαν στο TIP και ο Αϊντίν εξελέγη γραμματέας του παραρτήματος του κόμματος στο Καντίκοϊ (Χαλκηδόνα) και μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος.
Ερ: Γεια σου Ουράζ, ας ξεκινήσουμε αυτή τη συνέντευξη με τις πρόσφατες εξελίξεις μετά την καταδίκη του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου. Τί πιστεύεις ότι σημαίνει η κίνηση αυτή του καθεστώτος Ερντογάν ενόψει των επερχόμενων εκλογών;
Α: Πράγματι, ο Ιμάμογλου καταδικάστηκε σε φυλάκιση άνω των 2 ετών για δήθεν "προσβολή δημόσιων λειτουργών". Η ποινή αυτή δεν έχει καμία σχέση με τη δικαιοσύνη, είναι ξεκάθαρα μια πολιτική καταδίκη που στοχεύει στην εξουδετέρωση ενός σημαντικού στελέχους της αστικής αντιπολίτευσης. Θυμόμαστε τί συνέβη όταν το κόμμα του Ερντογάν έχασε τις δημοτικές εκλογές στην Κωνσταντινούπολη το 2019. Αυτός ο δήμος είναι μια τεράστια πηγή χρηματοδότησης. Για αυτό και ο Ερντογάν ακύρωσε τις εκλογές για να μην περάσει στα χέρια της αντιπολίτευσης μετά από 25 χρόνια ισλαμιστικής διοίκησης. Αλλά ο Ιμάμογλου κέρδισε και τις δεύτερες εκλογές με ακόμη μεγαλύτερη διαφορά από τον υποψήφιο του Ερντογάν. Θα πρέπει να σημειωθεί, ωστόσο, ότι η ψήφος των Κούρδων στην Κωνσταντινούπολη ήταν καθοριστική για τη νίκη του Ιμάμογλου.
Με αυτόν τον τρόπο ο Ερντογάν επιδιώκει να αποκλείσει την υποψηφιότητα του Ιμάμογλου απότις προεδρικές εκλογές του 2023, δεδομένου ότι έχει μεγάλες πιθανότητες να κερδίσει. Επιπλέον, καθώς ενδέχεται να παυθεί από δήμαρχος, ο Ερντογάν θα έχει τότε τη δυνατότητα να διορίσει άλλον στη θέση του και έτσι η θέση του δημάρχου να επιστρέψει στα χέρια της κυβέρνησης. Αυτό άλλωστε συνέβη σε δεκάδες πόλεις της κουρδικής περιοχής όπου οι δήμοι διοικούνταν από το HDP. Προφανώς, η αστική (και εθνικιστική) αντιπολίτευση κάθε άλλο παρά καταδίκασε αυτές τις επιθέσεις στην λαϊκή εντολή. Μια δεύτερη δικαστική έρευνα εναντίον του Ιμάμογλου βρίσκεται σε εξέλιξη και αφορά την πρόσληψη στον δήμο 1.600 ατόμων τα οποία φέρονται να "συνδέονται με τρομοκρατικές οργανώσεις". Εάν αυτή η έρευνα προχωρήσει, θα ανοίξει ο δρόμος για να παυθεί ο Ιμάμογλου από το αξίωμά του.
Ερ: Ποια ήταν η αντίδραση του λαού στην εξέλιξη αυτή;
Α: Υπήρξαν βέβαια μεγάλες διαδηλώσεις στο δημαρχείο της Κωνσταντινούπολης. Όλες οι δημοκρατικές και αντιπολιτευτικές δυνάμεις καταδίκασαν την επίθεση κατά του Ιμάμογλου, αλλά και κατά της βούλησης εκατομμυρίων ψηφοφόρων. Ωστόσο, από την πρώτη κιόλας μέρα οι διαδηλώσεις αυτές μετατράπηκαν σε ένα βήμα για την αστική αντιπολίτευση, τη "Συμμαχία του Έθνους" που συγκεντρώνει κόμματα πολύ διαφορετικής κατεύθυνσης: κεντροαριστερά ρεπουμπλικανικά (CHP), διασπάσεις της ακροδεξιάς (IYIP), ισλαμιστικά (Saadet), συντηρητικά κόμματα κ.ά. που έχουν αποσχιστεί από το ΑΚΡ. Άρα τίποτα το συγκλονιστικό... Από την άλλη πλευρά, το γεγονός αυτό έχει εντείνει την κρίση στο εσωτερικό της Συμμαχίας σχετικά με την επιλογή του υποψηφίου που θα κατέβει στις προεδρικές εκλογές ενάντια στον Ερντογάν.
Ερ: Στην παρούσα φάση οι ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι πολύ τεταμένες. Ποια πιστεύετε ότι είναι η ατζέντα του Ερντογάν για το Αιγαίο;
Απ: Έχουμε ήδη δει πώς μετά τις εκλογές του 2015 και την αποδυνάμωση του ΑΚΡ ο Ερντογάν πήρε μια πολύ σκοτεινή κατεύθυνση. Βομβαρδισμοί, πογκρόμ, αναζωπύρωση του πολέμου κατά των Κούρδων κ.λπ... Ο Ερντογάν ουδέποτε δίστασε να προκαλέσει ή να εργαλειοποιήσει διεθνή ζητήματα ή κρίσεις, ώστε να εξυπηρετήσει τους εσωτερικούς του πολιτικούς στόχους, όπως για παράδειγμα το κουρδικό ή το συριακό ζήτημα, οι σχέσεις με τη Λιβύη κ.λπ. Πρόκειται για μια επιλογή πολιτικής διέγερσης, εθνικιστικής και μιλιταριστικής όξυνσης στη βάση μιας ιστορικής διαμάχης (της οριοθέτησης των θαλάσσιων συνόρων μεταξύ των δύο χωρών) αλλά είναι επίσης συνυφασμένη με το ζήτημα των ενεργειακών πόρων, γεγονός που θα συνεχίσει να προκαλεί εντάσεις για μεγάλο χρονικό διάστημα. Προφανώς είναι δύσκολο να κάνει κανείς προβλέψεις, αλλά νομίζω ότι για όσο τον συμφέρει δεν θα διστάσει να οξύνει την ένταση. Δεν θα μπορέσει αλλιώς να συσπειρώσει πάνω στον εθνικισμό, όπως έκανε προηγουμένως. Αλλά και αυτού του είδους η συγκρουσιακή και στρατιωτικοποιημένη "διπλωματία" έχει τη δική της δυναμική και εάν κανείς παγιδευτεί σε ένα σπιράλ όξυνσης, δράσης και αντίδρασης, μπορεί μετά από ένα σημείο να μην είναι σε θέση να αμβλύνει τη διαμάχη.
Ερ: Πώς θα επηρεάσει την ελληνοτουρκική σύγκρουση μια πιθανή κυβέρνηση του CHP;
Α: Πρώτα απ' όλα δεν γνωρίζουμε αν υποψήφιος της αντιπολίτευσης θα είναι κάποιο μέλος του CHP (Κιλιτσντάρογλου ή Ιμάμογλου). Τα υπόλοιπα κόμματα της συμμαχίας είναι όλα δεξιά. Αυτό που μοιράζονται όλα αυτά τα κόμματα είναι ένας ορισμένος εθνικισμός, που τονίζεται περισσότερο ή λιγότερο ανάλογα με την περίσταση. Πάντα καταλήγουν στην υποστήριξη του "κρατικού συμφέροντος”. Επομένως, μακροπρόθεσμα δεν υπάρχει κανένας λόγος να είμαστε αισιόδοξοι. Από την άλλη πλευρά, αμφιβάλλω αν η αντιπολίτευση, εφόσον καταφέρει να κερδίσει τις εκλογές, επιθυμεί να κληρονομήσει τις διεθνείς συγκρούσεις που προκάλεσε ο Ερντογάν. Πιθανότατα θα υπάρξει η επιθυμία (τουλάχιστον για ένα διάστημα) για "εξομάλυνση" με τις γειτονικές χώρες και τις χώρες της Δύσης, ιδιαίτερα λόγω της οικονομικής κρίσης που διέρχεται η χώρα.
Ερ: Πριν από μερικές εβδομάδες, ο τουρκικός στρατός εισέβαλε ξανά στο συριακό τμήμα του Κουρδιστάν. Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο στόχος αυτής της επιχείρησης;
Α: Η απόφαση του τουρκικού καθεστώτος να βομβαρδίσει κουρδικές περιοχές στη βόρεια Συρία και το Ιράκ κάθε άλλο παρά έκπληξη ήταν. Αεροπορικές επιδρομές στο βόρειο Ιράκ, όπου βρίσκονται οι στρατιωτικές βάσεις του PKK, είχαν ξαναγίνει τους τελευταίους μήνες. Το ενδεχόμενο δε μιας αεροπορικής επίθεσης στη Βόρεια Συρία είχε επίσης ανακοινωθεί από τον Ερντογάν αρκετές εβδομάδες πριν. Αλλά αυτή η τελευταία επίθεση παρουσιάστηκε ως αντίποινα για την αιματηρή επίθεση που πραγματοποιήθηκε στις 13 Νοεμβρίου στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης. Για την επίθεση αυτή άλλωστε οι πληροφορίες είναι πολύ αντιφατικές και ασαφείς, και δεν είναι απίθανο να ευθύνονται τμήματα του τουρκικού κράτους, κάτι που δεν θα εξέπλησσε κανέναν.
Στόχος είναι φυσικά ο κόσμος να πιστέψει ότι μια αυτόνομη κουρδική περιοχή στη βορειοανατολική Συρία που διοικείται από το ΡΚΚ θα αποτελεί μια μόνιμη εστία ανασφάλειας για την Τουρκία. Από την άλλη πλευρά, ένα βασικό στοιχείο της προπαγάνδας του καθεστώτος είναι ότι, αν η περιοχή αυτή απαλλαγεί από τους "τρομοκράτες" (PYD-PKK), θα μπορέσει εκεί να "εγκατασταθεί" ένα μέρος των Σύρων μεταναστών, η παρουσία των οποίων θεωρείται σοβαρό πρόβλημα από την πλειοψηφία του πληθυσμού (Τούρκων και Κούρδων) στην Τουρκία. Ένας από τους στόχους της πρόσφατης προσέγγισης με τη Δαμασκό, η οποία υποστηρίζεται από τη Μόσχα, είναι ακριβώς η εξάλειψη της αυτόνομης ζώνης που διοικεί το κουρδικό κίνημα (και η οποία επωφελείται από την υποστήριξη της Ουάσιγκτον). Αλλά όπως είπα, αυτού του είδους οι επιχειρήσεις έχουν πάντα μια εσωτερική στόχευση, να προωθήσουν ένα κύμα πατριωτισμού που θα οδηγήσει σε συσπείρωση γύρω από τον ηγέτη. Αλλά ο Ερντογάν έχει χρησιμοποιήσει κατά κόρον αυτή τη μέθοδο και τόσο η ενοχοποίηση του ΡΚΚ για την επίθεση όσο και οι επιδρομές στη Ροζάβα απέχουν πολύ από το να προκαλέσουν μια εθνικιστική κινητοποίηση.
Ερ.: Σήμερα η συζήτηση είναι ανοιχτή σχετικά με μια ενδεχόμενη απαγόρευση του HDP να κατέβει στις εκλογές. Τι προσδοκίες μπορεί να έχει η Αριστερά από την κάλπη;
Α: Είναι μεγάλη η πιθανότητα να απαγορευτεί η συμμετοχή του HDP. Ήδη από τώρα έχουν μπλοκαριστεί οι τραπεζικοί του λογαριασμοί, λίγους μόλις μήνες πριν από τις εκλογές! Το κουρδικό κίνημα είναι εξοικειωμένο με την απαγόρευση των πολιτικών του κομμάτων. Είναι προφανώς προετοιμασμένοι-ες για αυτό με ένα "εναλλακτικό" κόμμα. Το HDP και ένα μεγάλο μέρος της ριζοσπαστικής αριστεράς, συμπεριλαμβανομένου του Εργατικού Κόμματος της Τουρκίας (TIP) στο οποίο εγώ συμμετέχω ενεργά, έχουν ενταχθεί σε μια τρίτη συμμαχία με την ονομασία "Εργασία και Ελευθερία". Αυτή η συμμαχία πιθανότατα θα ξεπεράσει κατά πολύ το όριο του 7% για την είσοδο στη βουλή. Στις προεδρικές εκλογές στόχος μας είναι βέβαια να οδηγήσουμε τον Ερντογάν στην ήττα. Σε κάθε περίπτωση, η αντιπολίτευση θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη της τη συμμαχία μας και ιδιαίτερα το κουρδικό κίνημα, το οποίο έχει τη δύναμη να επηρεάσει το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών. Πιστεύουμε λοιπόν ότι πρέπει να προτείνουν έναν υποψήφιο που δεν προέρχεται από την ακροδεξιά, έναν υποψήφιο που θα είναι αποδεκτός από τους Κούρδους και την αριστερά.
Ερ: Το TIP γνωρίζει τεράστια αύξηση σε μέλη και επιρροή. Ποιες είναι οι προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει την επόμενη περίοδο;
Α: Ναι, το TIP έχει πράγματι καταφέρει να καταγράψει μια δυναμική πολιτικοποίησης και ριζοσπαστικοποίησης απέναντι στη δικτατορική εξουσία του Ερντογάν, την οικονομική εξαθλίωση και την επίθεση στις ελευθερίες και τα δικαιώματα. Κύριο ρόλο έπαιξαν οι παρεμβάσεις στη βουλή των τεσσάρων βουλευτών μας (τα βίντεο των οποίων διαμοιράζονται μαζικά στα κοινωνικά δίκτυα), οι οποίες βοήθησαν να γίνει το κόμμα ευρύτερα γνωστό και να δημιουργηθεί αυτό το κύμα νέων στρατολογήσεων. Το κόμμα είχε λιγότερα από 2.000 μέλη στις αρχές του 2021 και δύο χρόνια αργότερα, τον Ιανουάριο του 2023, έχει περισσότερα από 11.000 μέλη.
Χαρακτηριστικά, μετά από μια μακροσκελή συνέντευξη του βουλευτή μας Μπαρίς Αταϋ στο Youtube στις αρχές του Ιανουαρίου, όπου είχε απέναντί του ένα νεανικό αλλά αρκετά εχθρικό προς τις ιδέες μας ακροατήριο και όπου με υπομονή εξήγησε τί σημαίνει πραγματικά η Αριστερά και τί θέλει το TIP, υπήρξε μια συγκλονιστική αύξηση των αιτήσεων ένταξης στο TIP. Περισσότεροι από 7.500 άνθρωποι υπέβαλαν αίτηση μέσα σε 6 ημέρες και ο αριθμός εξακολουθεί να μεγαλώνει. Οι νέοι και νέες αυτές αντιπροσωπεύουν ένα περισσότερο προλεταριακό και λιγότερο αστικό προφίλ και η επαφή τους με την αριστερά ήταν πολύ πιο περιορισμένη σε σχέση με τη σημερινή βάση του κόμματος. Πρόκειται για ένα πρωτοφανές φαινόμενο, που αποτελεί και σημαντική πρόκληση για το κόμμα.
Πέρα όμως από τον αριθμό των μελών, είναι εξίσου σημαντικό, όπως λέτε, η αύξηση της επιρροής των εκπρόσωπών μας και το αυξανόμενο ενδιαφέρον για το TIP. Πραγματική συμπάθεια εκδηλώνουν κυρίως δύο τμήματα του πληθυσμού: εκείνοι-ες που παίρνουν αποστάσεις από το CHP, που το βρίσκουν πολύ μετριοπαθές και πολύ παθητικό και έλκονται από τον ριζοσπαστικό λόγο των εκλεγμένων εκπροσώπων μας. Μια δεύτερη κατηγορία αποτελείται από εργαζόμενους-ες, ανεξάρτητα από τον πολιτικό τους προσανατολισμό. Φυσικά, αυτή η συμπάθεια προς το TIP είναι σημαντική, αν λάβουμε υπόψη ότι η επιρροή της ριζοσπαστικής αριστεράς γενικά είναι πολύ περιορισμένη. Όπως λέει ο βασικός εκπρόσωπος του κόμματος (ο "Πρόεδρος") και αρχηγός της κοινοβουλευτικής ομάδας Ερκάν Μπας "είμαστε πρώτοι μεταξύ ίσων". Αλλά πρέπει επίσης να τονίσουμε ότι, έπειτα από το Κόμμα Ελευθερία και Αλληλεγγύη (το ÖDP στο οποίο συμμετείχε το τμήμα της Τέταρτης Διεθνούς) στα τέλη της δεκαετίας του 1990, είναι η πρώτη φορά που υπάρχει η δυνατότητα οικοδόμησης ενός ριζοσπαστικού αριστερού μαζικού κόμματος με προοπτική επαναστατικής ρήξης με τον καπιταλισμό και το οποίο θα αποτελεί χρήσιμο πολιτικό εργαλείο για την ταξική πάλη.
Μεταξύ των προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε είναι φυσικά οι εκλογές, όπου πρέπει να συμβάλουμε στην ανατροπή του Ερντογάν. Είναι επίσης σημαντικό να συνεχίσουμε να έχουμε κοινοβουλευτική εκπροσώπηση, ώστε να είμαστε σε θέση να εκφράσουμε τα αιτήματα των εργαζομένων και των καταπιεσμένων κατά τη διάρκεια της αστικής μετάβασης σε ένα μετά-Ερντογάν καθεστώς ή, ακόμα χειρότερα, σε συνθήκες επανεκλογής του.
Ένα άλλο ζήτημα σχετίζεται με τη βάση του κόμματος, μεγάλο μέρος της οποίας δεν είχε προηγουμένως καμία πολιτική ένταξη (σε οργανωτικό επίπεδο) και άρα είναι κρίσιμο να εκπαιδευτεί πολιτικά, ώστε να σφυρηλατηθεί όχι μόνο η μαχητικότητα της βάσης, αλλά και να δημιουργηθούν στελέχη που θα αναλάβουν ευθύνες στον κομματικό μηχανισμό.
Ένα τελευταίο ζήτημα είναι η ανάγκη να αναπτύξουμε μακροπρόθεσμα τις οργανώσεις μας, τις οργανώσεις μας στους χώρους εργασίας, στα εργοστάσια, τα σχολεία, τα ναυπηγεία, τα δημαρχεία, τις αποθήκες, τα νοσοκομεία, τα σούπερ μάρκετ... Υπάρχει ένα σημαντικό δυναμικό στην ΤΙΠ και πρέπει να αδράξουμε την ευκαιρία. Έχουμε κάνει μια ενθαρρυντική αρχή, πρέπει όμως να καταφέρουμε να αποκτήσουμε βαθύτερες ρίζες οπουδήποτε αναπνέει η εργατική τάξη, οπουδήποτε διεξάγεται καθημερινά η ταξική πάλη.
Πηγή: Internationalist Standpoint
Μετάφραση: ΤΠΤ – “4”