Επιτροπή Οικολογίας της 4ης Διεθνούς
8 Οκτωβρίου 2018
Έκθεση της IPCC για τον 1,5 βαθμό °C
Όπως ήταν αναμενόμενο, η ειδική έκθεση της IPCC (Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή) σχετικά με την υπερθέρμανση του πλανήτη κατά 1,5 μονάδα °C επιβεβαιώνει, ότι οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής που προέρχονται από τον ανθρώπινο παράγοντα είναι τρομακτικές ενώ έχουν υποτιμηθεί, τόσο από κοινωνική όσο και από περιβαλλοντική άποψη.
Η υπερθέρμανση του πλανήτη κατά 1 μονάδα °C που ήδη βιώνουμε είναι αρκετή για να προκαλέσει τεράστιες τραγωδίες: πρωτοφανή κύματα καύσωνα, τυφώνες, πλημμύρες, παγετώνες και αποκολλήσεις παγόβουνων. Αυτά δίνουν μια ιδέα για το τι μας περιμένει αν η θέρμανση του πλανήτη από την ανθρώπινη παρέμβαση δεν σταματήσει το συντομότερο δυνατό. Η καταστροφή δεν μπορεί πλέον να αποφευχθεί, αλλά εξακολουθεί να είναι εφικτό και αναγκαίο να περιοριστεί όσο το δυνατόν περισσότερο.
Η έκθεση δεν αφήνει καμία αμφιβολία: η αύξηση της θερμοκρασίας κατά 2 μονάδες °C θα έχει πολύ πιο σοβαρές συνέπειες από αυτές που συμπεριλήφθηκαν στη Συμφωνία των Παρισίων ( κάτω από την πίεση των μικρών νησιωτικών κρατών, των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών, των επιστημόνων και του οικολογικού κινήματος) και αφορούσαν την υπερθέρμανση της 1,5 μονάδας °C. Σύμφωνα με πιο πρόσφατες έρευνες, το κατώφλι ενός «πλανήτη-θερμοκηπίου» θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί ακόμα και με μια αύξηση των 2 μονάδων °C. Συνεπώς κάθε δυνατή προσπάθεια πρέπει να καταβληθεί για να διασφαλιστεί ότι τηρείται το ανώτατο όριο της αύξησης κατά 1,5 μονάδας ° C.
Η έκθεση της IIPC εκτιμά ότι το παραπάνω θα είναι εξαιρετικά δύσκολο, αν όχι αδύνατο, ακόμη και με τη μαζική χρήση «τεχνολογιών αρνητικών εκπομπών» (TENs) και της Γεωμηχανικής. Ως εκ τούτου, η έκθεση αναφέρεται σε ένα σενάριο «προσωρινής υπέρβασης», αντισταθμιζόμενο από μια ψύξη στο δεύτερο μισό του αιώνα, χάρη στις τεχνολογίες αυτές.
Ένα τέτοιο σενάριο είναι πολύ επικίνδυνο, αφού πράγματι, η κατάσταση είναι τόσο σοβαρή που ακόμα και μια «προσωρινή υπέρβαση» θα μπορούσε να είναι αρκετή για να προκαλέσει μεγάλης κλίμακας, μη γραμμικές και μη αναστρέψιμες κλιματικές αλλαγές, όπως η απότομη διάλυση μεγάλων τμημάτων παγόβουνων της Γροιλανδίας και της Ανταρτικής, επιφέροντας αύξηση αρκετών μέτρων στο επίπεδο της θάλασσας. Αυτές οι μεταβολές θα μπορούσαν να ξεκλειδώσουν με τη σειρά τους μια αλληλουχία από ανατροφοδοτούμενα γεγονότα ωθώντας τον πλανήτη Γη σε μια εκτεταμένη κλιματική αλλαγή. Επιπλέον, ακόμα και οι παραπάνω αντισταθμιστικές τεχνολογίες παραμένουν υποθετικές ενώ τα αποτελέσματά τους μπορεί να αποβούν στη πράξη πολύ αρνητικά για το περιβάλλον.
Οι επιστήμονες λένε ότι «κάθε τόνος CO2 που δεν εκπέμπεται μετράει». Και πράγματι, κάθε τόνος μετράει. Η προστασία του κλίματος απαιτεί την καθολική διακοπή της χρήσης ορυκτών καυσίμων το συντομότερο δυνατόν. Γιατί επομένως οι εμπειρογνώμονες δεν συνυπολογίζουν τις εκπομπές από την παραγωγή και την κατανάλωση άχρηστων ή επιβλαβών αντικειμένων – όπως τα όπλα – ή γελοίες διεθνείς μεταφορές αγαθών που χρησιμεύουν μόνο για τη μεγιστοποίηση των κερδών των πολυεθνικών ?
Ως ένα άμεσο μέτρο για τη μείωση των εκπομπών από τις διεθνείς μεταφορές θα έπρεπε να υπάρξει ένας συνεχώς αυξανόμενος φόρος στα ορυκτά καύσιμα που χρησιμοποιούνται για τις διεθνείς μεταφορές. Τα φορολογικά αυτά έσοδα θα έπρεπε να ανακατανεμηθούν στον Παγκόσμιο Νότο μέσω του Πράσινου Ταμείου για το Κλίμα.
Κατά βάση όμως, μια στρατηγική που στοχεύει σοβαρά στην μη υπέρβαση της 1,5 μονάδας °C απαιτεί την κατάργηση της ιεράρχησης ως προτεραιότητας της άσκοπης ή επιβλαβούς παραγωγής καθώς και την εγκατάλειψη της βιομηχανοποιημένης αγροτικής παραγωγής υπέρ της τοπικής αγρο-οικολογίας (η οποία μπορεί να περιορίσει τεράστιες ποσότητες άνθρακα και συγχρόνως να παρέχει ποιοτικό φαγητό για όλους). Αυτό σημαίνει όμως να σπάσουμε τον καπιταλιστικό νόμο του κέρδους. Το πρόβλημα είναι ότι αυτός ο νόμος βρίσκεται στην καρδιά των σεναρίων της εξέλιξης της κοινωνίας που χρησιμεύουν ως βάση για τις προβλέψεις. Η πέμπτη έκθεση της IPCC το αναφέρει ξεκάθαρα : «Τα μοντέλα προϋποθέτουν πλήρως λειτουργικές αγορές και μια ανταγωνιστική συμπεριφορά».
Η εμπειρογνωμοσύνη της IPCC είναι θεμελιώδης προκειμένου για την αξιολόγηση του φυσικού φαινομένου της κλιματικής αλλαγής. Από την άλλη πλευρά ωστόσο, οι στρατηγικές σταθεροποίησης του φαινομένου που η ίδια προτείνει είναι προκατειλημμένες από την υποταγή της έρευνας στις καπιταλιστικές επιταγές της ανάπτυξης και του κέρδους. Το σενάριο μιας «προσωρινής υπέρβασης» της 1,5 μονάδας °C με τη διατήρηση της πυρηνικής ενέργειας, των τεχνολογιών με αρνητική επίδραση εκπομπών αλλά και της γεωμηχανικής, καθορίζονται κυρίως από τις παραπάνω απαιτήσεις.
Η έκθεση της IPCC για την 1,5 μονάδα °C θα χρησιμεύσει ως βάση για τις διαπραγματεύσεις της ερχόμενης COP24. Τα συμπεράσματα αυτής προορίζονται για να καλύψουν το χάσμα μεταξύ του μέγιστου επιπέδου της 1,5 μονάδας °C που αποφασίστηκε στο Παρίσι και των 2,7-3,7 μονάδων °C που προβλέπεται βάσει των σημερινών εθνικά αποφασισμένων συμμετοχών. Οι καπιταλιστές ωστόσο όπως και οι πολιτικοί εκπρόσωποί τους έχουν στυλώσει τα πόδια: δεν υπάρχει κανένα ερώτημα για αυτούς για να αφήσουμε τα ορυκτά καύσιμα στο έδαφος. δεν τίθεται κανένα ζήτημα για να «αποκολληθούμε» από το άρμα του νεοφιλελευθερισμού, κανένα ζήτημα κυριαρχίας στον τομέα των τροφίμων, κανένα ζήτημα για να κοινωνικοποιήσουμε τον ενεργειακό τομέα για να σχεδιάσουμε την ταχύτερη δυνατή μετάβαση σε ένα σύστημα 100% ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, κανένα ζήτημα για μια πραγματικά δίκαια μεταβατική και κλιματική δικαιοσύνη. Αντιθέτως, υπάρχει ένας μεγάλος κίνδυνος : οι εξαιρετικά υποθετικές τεχνολογίες αρνητικών εκπομπών να χρησιμοποιηθούν ως πρόσχημα για την περαιτέρω αποδυνάμωση των στόχων μείωσης των εκπομπών.
«Κάθε τόνος CO2 που δεν εκπέμπεται μετράει». Αλλά ποιος μετράει, βάσει ποιων κοινωνικών προτεραιοτήτων, στην υπηρεσία των αναγκών ποιων, καθοριζόμενες από ποιους και πώς; Επί ένα τέταρτο του αιώνα, το μέτρημα κρατήθηκε από τους καπιταλιστές και τις κυβερνήσεις τους, παραγνωρίζοντας την ουσιαστική δημοκρατία. Το αποτέλεσμα είναι γνωστό: περισσότερη ανισότητα, περισσότερη καταπίεση και εκμετάλλευση, περισσότερη καταστροφή του περιβάλλοντος, περισσότερη εκμετάλλευση γης και απορρόφηση πόρων από τους πλούσιους … και μια μεγαλύτερη κλιματική απειλή από ποτέ. Είναι πλέον καιρός να αλλάξουμε τους κανόνες του παιχνιδιού.
Μια ισχυρή παγκόσμια κινητοποίηση των περιβαλλοντικών, συνδικαλιστικών, αγροτικών, φεμινιστικών και αυτόχθονων κινημάτων είναι τόσο απαραίτητη όσο και επείγουσα. Δεν είναι πλέον αρκετό να εξοργιζόμαστε και να ασκούμε πίεση σε αυτούς που λαμβάνουν τις αποφάσεις. Πρέπει να ξεσηκωθούμε, να οικοδομήσουμε τη σύγκλιση των αγώνων, να βγούμε στους δρόμους κατά εκατομμύρια και δεκάδες εκατομμύρια, να μπλοκάρουμε τις επενδύσεις ορυκτών πόρων, την αρπαγή της γη και τον μιλιταρισμό, να επενδύσουμε ενεργά στην υποστήριξη των γεωργών, να θέσουμε τη βάση για κοινωνικές πρακτικές που δεν καθορίζονται από το πλαίσιο του καπιταλισμού …
Tο ζήτημα του κλίματος είναι ένα μείζων κοινωνικό ζήτημα. Μόνο οι εκμεταλλευόμενοι και οι καταπιεσμένοι είναι επομένως σε θέση να παρέχουν απαντήσεις σύμφωνα με τα συμφέροντά τους. Οικοσοσιαλισμός ή βαρβαρότητα: αυτή είναι η επιλογή που γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρη. Ο πλανήτης μας, η ζωή μας, η ζωή η ίδια, αξίζουν πολύ περισσότερο από τα κέρδη τους!
Επιτροπή Οικολογίας της 4ης Διεθνούς
Για το Εκτελεστικό Γραφείο της 4ης Διεθνούς
8/10/2018