Υποστηρίζοντας την αυτο-οργάνωση των εκμεταλλευομένων και των καταπιεσμένων για την κατάργηση του καπιταλισμού και την οικοδόμηση του οικοσοσιαλισμού, η 4η Διεθνής συσπειρώνει οργανώσεις που πιστεύουν ότι αυτό δεν είναι εφικτό χωρίς έναν βαθύ και επαναστατικό μετασχηματισμό της κοινωνίας.
Οι θεμελιώδεις μας αρχές είναι οι αρχές της καλύτερης κλασικής μαρξιστικής παράδοσης. Είναι η δημοκρατία: «η χειραφέτηση των εργαζομένων θα είναι το έργο των ίδιων των εργαζομένων». Είναι ο διεθνισμός: «ο σοσιαλισμός θα είναι διεθνής, αλλιώς δεν μπορεί να υπάρξει». Στην απόφασή μας του 1985, ξαναδιατυπώσαμε τις αρχές αυτές για την εποχή μας.
Η 4η Διεθνής είναι παρούσα και στις 5 ηπείρους, με οργανώσεις σε πάνω από 40 χώρες. Τα μέλη της συμμετέχουν στην πάλη των τάξεων, οικοδομώντας κοινωνικά κινήματα και κόμματα, για να προωθηθεί ένα επαναστατικό σχέδιο χειραφέτησης για τον 21ο αιώνα.
Η 4η Διεθνής λειτουργεί ως δημοκρατικό πολιτικό ρεύμα, με Παγκόσμια Συνέδρια κάθε 7 με 8 χρόνια, και με καθοδηγητικά όργανα που εκλέγονται και δίνουν τακτικά λογαριασμό, τα οποία είναι η Διεθνής Επιτροπή (πολιτική ηγεσία) και το Εκτελεστικό Γραφείο.
Η 4η Διεθνής διαθέτει ένα Διεθνές ινστιτούτο ερευνών και μόρφωσης στο Άμστερνταμ (IIRE/IIRF), που διοργανώνει διεργασίες του και στην Ασία, το οποίο προσφέρει πολιτική εκπαίδευση με ετήσιες εντατικές σχολές για αγωνιστές(-ίστριες) όλων των ηλικιών. Το IIRE οργανώνει επίσης σεμινάρια για την οικολογία, το γυναικείο κίνημα, την οικονομία, την αντιρατσιστική πάλη, τους αγώνες ΛΟΑΤΚΙ και άλλα, συγκεντρώνοντας τις εμπειρίες από αγωνιστές από όλο τον κόσμο, για να εμβαθύνουμε τις αναλύσεις μας στα ζητήματα αυτά και για να ενισχύσουμε τη συλλογική μας πρακτική.
Η 4η Διεθνής διοργανώνει κάθε χρόνο και ένα διεθνές κάμπινγκ επαναστατικής νεολαίας, το οποίο αυτο-οργανώνεται από τις νεολαιίστικες οργανώσεις των ευρωπαϊκών μας τμημάτων και διεξάγεται κάθε χρόνο σε διαφορετική ευρωπαϊκή χώρα.
Λίγο ιστορία
Η 4η Διεθνής ιδρύθηκε το 1938 από τον Λέοντα Τρότσκι και άλλους επαναστάτες, που αντιτάσσονταν στη δεσποτική σταλινική γραφειοκρατία η οποία είχε προδώσει και καταστρέψει την επαναστατική δυναμική που είχε προκαλέσει η οκτωβριανή επανάσταση του 1917 τόσο στο εσωτερικό της Ρωσίας όσο και διεθνώς, αλλά και στον καπιταλισμό σε όλες του τις ποικιλίες, είτε φιλελευθερο-δημοκρατικές, είτε αυταρχικές ή και νεο-φασιστικές.
Εξαιτίας των σοβαρών ηττών και των τρομερών απωλειών σε αγωνιστές (τόσο στη σταλινική ΕΣΣΔ, στην Κίνα, στην Ινδοκίνα και στην ευρωπαϊκή αντιφασιστική αντίσταση), αλλά και εξαιτίας της απομόνωσης και της περιπλοκής του κόσμου που αναδύθηκε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η 4η Διεθνής γνώρισε πολλές διασπάσεις κατά τις δεκαετίες του 1940 και του 1950, αλλά σε μεγάλο βαθμό κατάφερε να επανενοποιηθεί το 1963 πάνω στη βάση μιας κοινής κατανόησης της νέας δυναμικής στους τρεις τομείς της παγκόσμιας επανάστασης: αντιγραφειοκρατικά κύματα στο ανατολικό στρατόπεδο, ανανεωμένη ριζοσπαστικοποίηση της νεολαίας και της εργατικής τάξης στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες και αντιαποικιακές και αντιιμπεριαλιστικές εξεγέρσεις στον λεγόμενο τρίτο κόσμο. Το επανενοποιημένο ρεύμα που δημιουργήθηκε εξακολουθεί να αποκαλείται και σήμερα από ορισμένους «Ενιαία Γραμματεία», δηλαδή με τον τίτλο του ηγετικού οργάνου που είχε συγκροτηθεί τότε.
Κατά τις δεκαετίες του 1960 και του 1970, η 4η Διεθνής και τα τμήματά της συμμετείχαν στο παγκόσμιο κύμα αγώνων, προωθώντας τη ριζοσπαστικοποίηση και την αυτοοργάνωση των νέων, των εργαζομένων και των γυναικών, ενάντια στους αποικιακούς και ιμπεριαλιστικούς πολέμους, στην Αλγερία, το Βιετνάμ και σε αλληλεγγύη με την κουβανέζικη επανάσταση. Αυτό, ιδιαίτερα κατά την έκρηξη του Μάη-Ιούνη του 1968 στη Γαλλία, βοήθησε το ρεύμα μας να κατανοήσει τη σημασία των αγώνων της νεολαίας και μας οδήγησε σε σύγκλιση σε πολλές χώρες με τις νέες ριζοσπαστικές πρωτοπορίες της εποχής, βοηθώντας το ρίζωμά μας και την αύξηση των αριθμών μας. Μέσα από τη διαδικασία αυτήν, η 4η Διεθνής ανανεώθηκε, ενσωματώνοντας τις νέες εμπειρίες των μαζικών κινημάτων, αρκετές γόνιμες συζητήσεις με άλλα πολιτικά, κοινωνικά και διανοητικά ρεύματα της νέας αριστεράς της εποχής, και κατανοώντας την ανάγκη να αναπτυχθούν τόσο οι αγώνες ενάντια στις διάφορες ειδικές καταπιέσεις όσο και η πάλη των τάξεων σε ένα κοινό επαναστατικό σχέδιο.
Η πτώση της Σοβιετικής Ένωσης και το υποτιθέμενο «τέλος της ιστορίας» κατά τη δεκαετία του 1990 μας ώθησε στην ανάγκη να οικοδομήσουμε νέες πολιτικές δυνάμεις χρήσιμες για την πάλη των τάξεων. Ήταν εξαιρετικά επείγον, δεδομένης της επιδείνωσης του συσχετισμού δυνάμεων εξαιτίας της νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής επίθεσης, να συμβάλουμε στην ανανέωση του μαρξισμού και να αναπτύξουμε τη σκέψη μας για ένα αντικαπιταλιστικό πρόγραμμα και μια επαναστατική στρατηγική. Από τότε έχουμε συμβάλει, μέσα από διάλογο με άλλα ρεύματα της αριστεράς, στη δημιουργία νέων κομμάτων πιο πλατιών από τα τμήματά μας σε διάφορες χώρες του κόσμου και πολλοί από τους αγωνιστές μας είναι μέλη πλατιών οργανώσεων, κομμάτων και συνασπισμών.
Ο 21ος αιώνας
Κατά τη δεκαετία του 2000, οι αγωνιστές της 4ης Διεθνούς εντάχθηκαν πλήρως στο αντιπαγκοσμιοποιητικό κίνημα, βοηθώντας στην οργάνωσή του σε διεθνή κλίμακα και στη συσπείρωση αγωνιστών από διαφορετικές προελεύσεις. Σήμερα, οι αγωνιστές της μέσα στα φεμινιστικά κινήματα, στα οικολογικά κινήματα, στα αντιρατσιστικά κινήματα, στα κινήματα ΛΟΑΤΚΙ, στους αγώνες στους χώρους εργασίας και στα εργατικά κινήματα, συνεχίζουν να προσπαθούν να οικοδομούν τους αγώνες και να αναπτύσσουν την ενότητα και το διεθνισμό και τη διεθνή συνεργασία, για να επιτευχθούν άμεσα αποτελέσματα και να αναπτυχθεί μια ριζοσπαστική αντικαπιταλιστική συνείδηση.
Η 4η Διεθνής προσπαθεί να βγάλει τα διδάγματα από τη συμμετοχή της στα κοινωνικά κινήματα, για να εμπλουτίσει και να αναπτύξει το πρόγραμμά της, ιδιαίτερα υιοθετώντας προγραμματικά ντοκουμέντα για την απελευθέρωση των γυναικών, την απελευθέρωση των ΛΟΑΤΚΙ και τους οικολογικούς αγώνες. Το 2010, η 4η Διεθνής υιοθέτησε τον αυτο-χαρακτηρισμό της ως «οικοσοσιαλιστική», ως η συμπυκνωμένη έκφραση της κοινής πάλης κατά της εκμετάλλευσης της ανθρώπινης εργασίας και της καταστροφής των φυσικών πόρων από τον καπιταλισμό.
Η σημερινή κρίση, που ξεκινάει με τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2007-2009 και συνεχίζει με τις μαζικές κινητοποιήσεις από το 2011, και η όλο και πιο πιεστική παγκόσμια οικολογική και υγειονομική κρίση, ενισχύουν την πεποίθησή μας πως μια διεθνής οργάνωση σαν τη δική μας αποτελεί ουσιαστικό εργαλείο για την οικοδόμηση εναλλακτικής στη βαναυσότητα και τη μυωπία της σημερινής καπιταλιστικής τάξης πραγμάτων.