Η κρίση του Covid-19 απειλεί τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων, επιταχύνει το γεωπολιτικό μετασχηματισμό και ανάβει τη φωτιά κοινωνικών ανατροπών

Απόφαση του Εκτελεστικού Γραφείου της 4ης Διεθνούς, 8/6/2020

Οικονομική ύφεση, ανάδυση της διαρθρωτικής ανισότητας και των καταπιέσεων που δημιούργησε ο νεοφιλελευθερισμός, γεωπολιτική σύγκρουση για την παγκόσμια ηγεμονία και όξυνση της απειλής περιβαλλοντικής κατάρρευσης, …, όλα αυτά βρέθηκαν να συγκλίνουν το 2020, τη στιγμή που ολόκληρη η ανθρωπότητα βρέθηκε απέναντι σε μια πανδημία, πρωτόγνωρη για τις τελευταίες δεκαετίες.

Η πανδημία έχει ήδη προκαλέσει 400.000 θανάτους παγκοσμίως (401.000 στις 8 Ιουνίου), με πάνω από 6,8 εκατομμύρια επισήμως καταγεγραμμένα κρούσματα σε 216 χώρες. Στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Μαρτίου, πριν αρχίσει να αίρεται ο εγκλεισμός στην Ασία, πάνω από 3 δισεκατομμύρια άνθρωποι είχαν κλειστεί στα σπίτια τους.

Σε αυτό το στάδιο, είναι αδύνατον να προβλεφθεί αν θα υπάρξει δεύτερο κύμα κρουσμάτων και ούτε αν ο ιός γνωρίσει μετάλλαξη.

Αυτό το ζήτημα είναι πολύ περισσότερα από ένα απλό ζήτημα υγείας.

Είναι μια στιγμή που συμπυκνώνει μακροχρόνιες διαδικασίες, οι οποίες αναπτύσσονταν με σχετικά αυτόνομο τρόπο και οι οποίες τώρα συγκλίνουν εκρηκτικά:

• οικολογική κρίση,
• όρια του νεοφιλελευθερισμού και των ανισοτήτων του, καθώς και
• γεωπολιτική πάλη για την ηγεμονία ανάμεσα στον παλιό ιμπεριαλισμό και στην Κίνα.

Είναι διαδικασίες που αναδύονται και αλληλεπιδρούν τροποποιώντας διαρθρωτικά τον κόσμο όπως αυτός είχε διαμορφωθεί το 1945. Πρόκειται ασφαλώς για καμπή στην ιστορία, για μια στιγμή με μεγάλα διακυβεύματα για όλους τους πολιτικούς δρώντες.

Βρισκόμαστε στην καρδιά μιας επικίνδυνης σύγκλισης κρίσεων, ή μιας κρίσης του καπιταλιστικού πολιτισμού, που είναι η πιο σοβαρή μετά τους δύο παγκόσμιους πολέμους τους 20ου αιώνα. Είναι αυτό που ο Γκράμσι ονόμαζε οργανική κρίση: ρωγμές αρχίζουν να εμφανίζονται στο ίδιο το οικοδόμημα της αστικής εξουσίας, αρχίζει να διαλύεται η διάθεσή της για καθολικότητα, ενώ ορισμένες από τις διατυπώσεις της που ώς τώρα ήταν ηγεμονικές αποδεικνύονται ως αυτό που είναι στην πραγματικότητα: ένας τρόπος απλώς για να διατηρηθεί η καπιταλιστική σταθερότητα. Η κοινωνική συναίνεση αποδυναμώνεται και οι καπιταλιστικές απαιτήσεις δε θεωρούνται πλέον ότι συμβάλλουν στη γενική ευημερία. Μια πολιτική πόλωση αναδύεται, ένας πολιτικός χώρος ανοίγει, που θα μπορούσε να κατακτηθεί από τους αντικαπιταλιστές οικοσοσιαλιστές, αλλά και από την άκρα δεξιά, την ίδια ώρα που « θανατηφόρα συμπτώματα » αρχίζουν να αναδύονται.

Όταν προτείνουμε μια πολιτική για την υγεία που να βασίζεται στην αλληλεγγύη είναι σαφές ότι τα σχετικά αιτήματα ξεπερνούν το πλαίσιο που καθορίζει ο καπιταλισμός. Η υγεία μας εξαρτάται από τις συνθήκες μέσα στις οποίες ζούμε, από το εάν μπορούμε να αναπνέουμε καθαρό αέρα, να πίνουμε μη μολυσμένο νερό, να έχουμε πρόσβαση σε τρόφιμα καλής ποιότητας, οι πόλεις μας να διαθέτουν βιώσιμο περιβάλλον, κλπ. Με λίγα λόγια, αυτό εξαρτάται από μια διαβίωση σε σωστές συνθήκες και από επαρκή εισοδήματα που εγγυώνται μια καλή ζωή. Η υγεία είναι ένα φυσικό, κοινωνικό, πολιτιστικό και περιβαλλοντικό σύνολο που βρίσκεται στη βάση μιας ορθής και ανθρωπίνως πλούσιας ζωής. Επειδή οι συνθήκες της ζωής που έχει δημιουργήσει ο καπιταλισμός δεν επιτρέπουν να ζει κανείς καλά, ούτε σε κοινωνικό επίπεδο ούτε σε πολιτιστικό και οικολογικό, μια πολιτική υγείας με βάση την αλληλεγγύη ξεπερνάει αναγκαστικά τα όρια του καπιταλισμού.

Η οικολογική κρίση

Η αποψίλωση των δασών, ο εξορυκτικισμός, η καπιταλιστική παραγωγικότητα, η καταστροφή των οικοσυστημάτων και η ενίσχυση του στοιβάγματος ζώων και της κατανάλωσης κρέατος έχουν διευκολύνει και αυξήσει τη διαπέραση των ορίων μεταξύ ειδών από τους ιούς. Τα τρία τέταρτα των νέων ασθενειών που εμφανίστηκαν μετά το 1960 προέρχονται από ζωόνωση. Αυτές είναι κυρίως οι Ebola, Aids, SRAS, MERS και Covid-19. Η παγκοσμιοποίηση των ανταλλαγών οδήγησε σε γρήγορη εξάπλωση των ιών σε παγκόσμια κλίμακα. Η συνδεόμενη ανάπτυξη των μεγαλουπόλεων και των παραγκουπόλεων επιταχύνει την ταχύτητα μετάδοσης ανάμεσα στους ανθρώπους. Έτσι, η πανδημία του Covid-19 είναι αποτέλεσμα της μείξης των επιπτώσεων της παγκοσμιοποίησης.

Η ΔΕΕΚ [Διεθνής επιτροπή ειδικών για το κλίμα] προβλέπει αύξηση των μέσων παγκόσμιων θερμοκρασιών που μπορεί να φτάσει έως και τους 6° C έως το 2100, πράγμα που συνεπάγεται αυξήσεις θερμοκρασιών πολύ πιο ισχυρές στις περισσότερες ηπειρωτικές περιοχές και στον Αρκτικό ωκεανό, μια σημαντική άνοδο του επιπέδου της θάλασσας και μια παγκόσμια αύξηση της συχνότητας και της έντασης των ακραίων φαινομένων όπως οι καύσωνες, οι μεγα-πυρκαγιές, οι ξηρασίες, οι πλημμύρες και οι καταστροφικοί κυκλώνες και τυφώνες. Αυτό θα οδηγούσε 3,5 δισεκατομμύρια ανθρώπους να εγκαταλείψουν το 19% της γήινης στεριάς, κυρίως στις θαλάσσιες ακτές και στις τροπικές περιοχές. Η κλιματική αυτή καταστροφή, καθώς και άλλες πλευρές των περιβαλλοντικών αλλαγών, ιδιαίτερα η απώλεια βιοποικιλότητας, η αποψίλωση των δασών και η έλλειψη πόσιμου νερού, θα είχαν πολύ πιο τρομακτικές επιπτώσεις από του Covid-19. Η πανδημία μας δίνει, έτσι, μια περίληψη αυτού που θα μπορούσε να υποστεί ένας κόσμος με τέτοιες καταστροφές.

Σε ορισμένες περιοχές του κόσμου, η στιγμή της πανδημίας χρησιμοποιείται από την αγρο-βιομηχανία για να προωθηθεί περαιτέρω το καπιταλιστικό σχέδιο καταστροφής της φύσης. Η Βραζιλία αποτελεί ένας παράδειγμα: το Μάρτιο και τον Απρίλιο, η αποψίλωση του δάσους του Αμαζονίου αυξήθηκε κατά 29,9% σε σχέση με την ίδια περίοδο πέρυσι. Η προώθηση αυτής της καταστροφής του δάσους είναι ταυτόχρονα και προώθηση της γενοκτονίας των λαών του, ιδιαίτερα των ιθαγενών λαών, που ήταν και από αυτούς που επλήγησαν πιο πολύ από τον Covid-19. Είναι σημαντικό οι οικοσοσιαλιστικές μας οργανώσεις να συμμετέχουν στη διεθνή υπεράσπιση του δάσους του Αμαζονίου και της υγείας των ιθαγενών λαών σε αυτή την περίοδο της πανδημίας!

Γεωπολιτική και γεω-οικονομική επίπτωση στην παγκόσμια κατάσταση

Η σύγκρουση για την ηγεμονία διεκδικείται πλέον ανοιχτά, ακόμα και με πολεμικές προσφυγές, σε μια πόλωση που οικοδομείται πλέον από τις ΗΠΑ και την Κίνα.

Εδώ και μισόν αιώνα, η Κίνα αναπτύχθηκε στο πλαίσιο μιας στρατηγικής συμμαχίας με τις ΗΠΑ. Η κυβέρνηση Ομπάμα προσπάθησε ήδη να απαντήσει στην απειλητική ανάπτυξη της Κίνας υποσκάπτοντάς την μέσα από το Σύμφωνο Συνεταιρισμού του Ειρηνικού που υπογράφηκε το 2015. Αλλά, στο πλαίσιο της γεωπολιτικής επανευθυγράμμισης που προώθησε το σχέδιο Τραμπ, η κυβέρνησή του κατάγγειλε τη Συμφωνία αυτήν το Γενάρη του 2017, πράγμα που επέτρεψε στο Πεκίνο να αρχίσει να αυτο-προωθείται ως ο πρωταθλητής των ελεύθερων συναλλαγών και της οικονομικής παγκοσμιοποίησης απέναντι στον εθνικό προστατευτισμό της Ουάσιγκτον.

Η ρήξη της συμμαχίας αυτής είχε επιπτώσεις σε όλες τις σφαίρες της παγκόσμιας κοινωνίας. Οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) βγαίνουν εξασθενημένες από τη φάση αυτήν. Η ΕΕ, που ήδη έχει υποστεί το Brexit, θα είναι αυτή με τις μεγαλύτερες ζημιές. Η ανικανότητα κινητοποίησης μιας πανευρωπαϊκής υγειονομικής απάντησης στην κρίση έπληξε γερά την ΕΕ: τα κράτη μέλη της δεν συντονίστηκαν όταν εκδηλώθηκε η κρίση στην Ευρώπη, ενώ το καθένα έπραξε μονομερώς, κλείνοντας τα σύνορα, αναστέλλοντας την ελεύθερη κυκλοφορία και σταματώντας χωρίς συντονισμό μεταξύ τους τις συγκοινωνιακές συνδέσεις. Επί εβδομάδες, η Ιταλία δεν έλαβε καμία βοήθεια, ούτε από τις γειτονικές της χώρες, όπως η Γαλλία ή η Γερμανία (οι οποίες, αντίθετα, επίσης μπλόκαραν τις εξαγωγές τους σε ιατρικό υλικό και εξοπλισμό), ούτε και από την ΕΕ. Η Κίνα έκανε περισσότερα σε προσφορά εξοπλιστικού υλικού. Και η Κούβα, παρά το εγκληματικό εμπάργκο των ΗΠΑ, έστειλε ομάδες γιατρών σε πάνω από 20 χώρες.

Οι χρεωμένες χώρες όπως η Ισπανία, η Ελλάδα ή η Ιταλία, παραπέμπονται στον ευρωπαϊκό μηχανισμό χρηματοπιστωτικής σταθερότητας (ESM), στο πλαίσιο μιας ειδικής στήριξης για την κρίση αξίας 240 δισεκατομμυρίων ευρώ. Ο μηχανισμός αυτός απαιτεί μέτρα λιτότητας -και κατάργηση δημοσίων υπηρεσιών- για τις πιστώσεις που χορηγεί.

Με 40 εκατομμύρια αιτήσεις εγγραφής στις λίστες ανεργίας στις αρχές Ιουνίου, η αμερικάνικη οικονομία αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 5,8% (ΔΝΤ) ώς το τέλος της χρονιάς. Στο πλαίσιο της κοινωνικής κρίσης (και του σημερινού κύματος αντιρατσιστικών εξεγέρσεων), η χώρα προγραμματίζει εκλογές το Νοέμβριο, οι οποίες θα σημαδευτούν από την πορεία της εγχώριας και εξωτερικής πολιτικής κατάστασης. Ο Τράμπ θα χρησιμοποιήσει όλα τα δυνατά μέσα για να επανεκλεγεί (ακόμα και τη νοθεία), αλλά ίσως δυσκολευτεί να το πετύχει. Η αίγλη του στο ήμισυ του πληθυσμού έχει τρωθεί γερά. Η σημερινή έκρηξη μαζικών και ριζοσπαστικών κινητοποιήσεων στις ΗΠΑ εμφανίζεται στο πλαίσιο μιας ιστορικής κοινωνικής και ρατσιστικής ανισότητας, μιας πολιτικής δυσαρέσκειας και μιας συσσωρευμένης εμπειρίας αγώνων από τις νέες γενιές. Αλλά είναι και το προϊόν της καταστροφικής διαχείρισης της πανδημίας από την κυβέρνηση Τραμπ, με δυσανάλογη επίπτωση στις κοινότητες των μαύρων.

Στις πιο φτωχές χώρες, οι πληθυσμοί θα υποστούν ταυτόχρονα πλήγματα και στην υγεία τους και οικονομικές. Στη Βραζιλία, στο Περού, στη Χιλή και στο Μεξικό, διαπιστώνεται αύξηση του αριθμού των κρουσμάτων. Στη Βραζιλία, οι ειδικοί της υγείας προβλέπουν έκρηξη του Covid-19 τον Ιούνη, που θα επιδεινωθεί από τις εγκληματικές πολιτικές του Μπολσονάρο. Η χώρα αυτή συνδυάζει εκρηκτικά μια υγειονομική κρίση που επιδεινώνεται από την οικονομική ύφεση καθώς και μια σοβαρή θεσμική κρίση. Ο Μπολσονάρο είναι πιο απομονωμένος και προσφεύγει στη βάση του, που δένεται με μια φασιστική ιδεολογία και που στηρίζεται από τμήματα των αστυνομικών υπηρεσιών του κράτους, του στρατού και των πολιτοφυλακών, για να φιμώσει το Κοινοβούλιο και το Ανώτατο Δικαστήριο και να μπορέσει να κυβερνήσει με ανοιχτά δικτατορικό τρόπο.

Στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή, τα συστήματα υγείας είναι ακόμα πιο αδύναμα, καθώς έχουν πληγεί από καταστάσεις πολέμων και, ακόμα και αν ο αριθμός των ασθενών είναι μικρός, οι κίνδυνοι της σημερινής πανδημίας θα προστεθούν σε όλους τους υπόλοιπους: στην Αφρική, για παράδειγμα, ο ελονοσία σκότωσε 380.000 ανθρώπους το 2018, η φυματίωση 607.000 και η κακή διατροφή κάπου μεταξύ 2 και 3 εκατομμύρια. Οι λαοί θα αντιμετωπίσουν σοβαρά μεγαλύτερη λιτότητα και όξυνση της υπανάπτυξης, της τροφικής εξάρτησης, της χρέωσης, της κυριαρχίας των πολυεθνικών και του μεγάλου ντόπιου κεφαλαίου επί της οικονομίας και των πόρων. Είναι οι ίδιες αυτές αιτίες που βρέθηκαν στην πηγή της επαναστατικής διαδικασίας στην αραβική περιοχή και θα προσφέρουν πάλι ώθηση για έναν νέο κύκλο μετά τον Covid-19.

Η πλήρης αβεβαιότητα σε σχέση με μια οικονομική ανάκαμψη τύπου V τείνει να καταστήσει ακόμα πιο επιθετικούς τους καπιταλιστικούς ομίλους και τις κυβερνήσεις τους. Όσο ο καπιταλισμός δεν έχει ηττηθεί κάθε ελπίδα για έναν « κόσμο μετά », που να είναι διαφορετικός και καλύτερος, θα είναι απλώς ουτοπία. Αυτός θα είναι ακόμα πιο άνισος. Η πάλη για μια αντικαπιταλιστική εναλλακτική είναι επομένως ακόμα πιο επείγουσα.

Κρίση του νεοφιλελεύθερου μοντέλου

Η κρίση έχεις τις ρίζες της στην παγκοσμιοποίηση και όλες οι προηγούμενες κρίσεις θα ενισχυθούν μετά την πανδημία αυτή. Επιπλέον, ο Covid-19 αποκάλυψε πόσο ευάλωτο είναι ένα καπιταλιστικό σύστημα παγκοσμιοποιημένης παραγωγής, που καθορίζεται βαθιά από την αναζήτηση μέγιστης εμπορευματικής αξίας (μέσα από τις αλυσίδες αξίας και την προσαρμογή των παραγωγών στις κυριαρχούμενες χώρες στα συμφέροντα των μεγάλων καπιταλιστικών ομίλων) και ένα ποσοστό κέρδους κατά πολύ ανεξάρτητου της ανάπτυξης. Ωστόσο, οι καπιταλιστικοί στόχοι στους επόμενους μήνες θα είναι να συνεχίσουν όσο γίνεται πιο γρήγορα τα πράγματα όπως ήταν –το « business as usual ».

Η όξυνση της παγκοσμιοποίησης και των πολιτικών λιτότητας είχε ήδη σκοντάψει σε ορισμένα όρια τα τελευταία χρόνια: μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες, όπως η αμερικάνικη FED, η ευρωπαϊκή ΕΚΤ και η Τράπεζα της Αγγλίας, έριξαν τεράστια ποσά χρήματος στις ιδιωτικές τράπεζες για να διατηρήσουν στη ζωή το σύνολο του οικονομικού συστήματος. Ταυτόχρονα, με τα πραγματικά επιτόκια να είναι μηδενικά ή και αρνητικά, η χρέωση των καπιταλιστικών χωρών και επιχειρήσεων εκτινάχθηκε τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη.

Τα χρηματοπιστωτικά μέσα που οι κεντρικές τράπεζες διένειμαν με τη σέσουλα δεν χρησιμοποιήθηκαν από τις τράπεζες και τις μεγάλες καπιταλιστικές επιχειρήσεις των άλλων κλάδων για να γίνουν παραγωγικές επενδύσεις. Χρησιμοποιήθηκαν για να αποκτηθούν χρηματοπιστωτικά περιουσιακά στοιχεία. Αυτό δημιούργησε μια κερδοσκοπική φούσκα, στα χρηματιστήρια, στις αγορές ομολόγων και, μερικές φορές, και στις αγορές ακινήτων. Όλες οι μεγάλες επιχειρήσεις βρέθηκαν υπερχρεωμένες στην αρχή της κρίσης.

Μια βαθιά κοινωνική κρίση

Ο Covid-19 έπληξε έντονα την παραγωγή, τις μεταφορές και τη ζήτηση.

Ακόμα και στις περιοχές που επλήγησαν λιγότερο από την πανδημία -όπως για παράδειγμα η Αφρική (5.125 θάνατοι, στις 7 Ιουνίου, εκ των οποίων οι 3.800 σε Αλγερία, Καμερούν, Αίγυπτο, το Μαρόκο, Νιγηρία, Νότιο Αφρική και Σουδάν)-, οι κρίσεις στην Κίνα και, μετά, στις ΗΠΑ και στην ΕΕ είχαν βαθιές επιπτώσεις σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο: το Παγκόσμιο Πρόγραμμα για τη Διατροφή προβλέπει για το 2020 διπλασιασμό των ανθρώπων που θα πλήξει η οξεία τροφική ανασφάλεια, ιδιαίτερα στην Αφρική και στη Μέση Ανατολή (αυτοί ήταν ήδη 135 εκατομμύρια το 2019 εξαιτίας των πολέμων και της κλιματικής αλλαγής).

Η επίπτωση της κρίσης αυτής επαναφέρει την απειλή πείνας στους πιο φτωχούς τομείς της εργατικής τάξης πολλών χωρών, ιδιαίτερα σε όσους έχουν αποκλειστεί από τον κόσμο της εργασίας ή όσους εγγράφονται σε αυτόν με επισφαλή τρόπο, χωρίς εργατικά δικαιώματα -που είναι γενικά οι πληθυσμοί διαφορετικών φυλών και οι αποκλεισμένοι εξαιτίας της εθνικής και κοινωνικής τους κατάστασης. Αυτός είναι και ο λόγος που οι πρωτοβουλίες των κοινωνικών κινημάτων για οργάνωση δράσεων ταξικής αλληλεγγύης στην πάλη κατά της πείνας είναι θεμελιώδεις και έχουν ως άμεσα αποτελέσματα στην ικανότητα πολιτικής οργάνωσης στις φτωχές συνοικίες. Τα κινήματα των μαύρων και μεταναστευτικών κοινοτήτων (ιδιαίτερα στη Βραζιλία, στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη) που βρίσκονται στο κέντρο αυτών των πρωτοβουλιών έχουν παίξει θεμελιακό ρόλο στην οργάνωση της λαϊκής αντίστασης στην πανδημία.

Η παραγωγή τροφίμων συγκεντρώνεται σήμερα σε μια χούφτα μεγάλων επιχειρήσεων που κυριαρχούν στον κάθε τομέα. Ένα μεγάλο τμήμα της παραγωγής τους είναι ιδιαίτερα βλαβερό για την ανθρώπινη υγεία και η κακή διατροφή συμβάλλει σημαντικά στην παχυσαρκία και στις ασθένειες που πλήττουν ιδιαίτερα τους φτωχούς.

Επιπτώσεις στην απασχόληση και στις συνθήκες ζωής των εργατικών και λαϊκών τάξεων

Οι λαϊκές τάξεις, στις οποίες ανήκουν και οι φτωχοί αγρότες, είναι τα κύρια θύματα του Covid-19, τόσο άμεσα, σε αριθμό νεκρών, όσο και έμμεσα, από τις απολύσεις, τις απώλειες θέσεων εργασίας και τις μειώσεις μισθού.

Όλες οι πρώτες έρευνες, που έγιναν π.χ. στις ΗΠΑ, στη Βραζιλία ή στη Γαλλία, δείχνουν πως οι λαϊκές τάξεις είναι τα κύρια θύματα του Covid-19. Σε έναν ενεργό πληθυσμό 3,3 δισεκατομμυρίων ατόμων, πάνω από τους τέσσερεις στους πέντε υπέστησαν είτε πλήρες είτε μερικό κλείσιμο του χώρου εργασίας τους, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τους Διεθνούς Γραφείου Εργασίας (ILO). Στις ΗΠΑ, 20 εκατομμύρια θέσεις εργασίας καταστράφηκαν τον Απρίλιο, μετά από τις 30 εκατομμύρια νέες εγγραφές στις λίστες ανεργίας του Μαρτίου. Στη Μεγάλη Βρετανία, υπήρξαν 950.000 νέες εγγραφές σε ανεργία μεταξύ 16 και 31 Μαρτίου -δηλαδή δεκαπλάσιες απ’ό,τι συνήθως. Στην Ευρώπη, το μερίδιο της μερικής ανεργίας εκτινάχθηκε. Στη Γερμανία, σχεδόν 500.000 επιχειρήσεις προσέφυγαν σε αυτήν το Μάρτιο, δηλαδή είκοσι φορές περισσότερο σε ένα μήνα απ’ό,τι μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008.

Στην Αφρική, τη Λατινική Αμερική και την Ασία (έως και το 90% στην Ινδία), είναι σημαντικό το ποσοστό της εργατικής δύναμης που δουλεύει στην άτυπη οικονομία. Αυτοί οι « μαύροι εργαζόμενοι » έχουν χάσει τα εισοδήματά τους με την κρίση του Covid-19 και δεν διαθέτουν πρακτικά καμία κοινωνική προστασία, κανένα επίδομα ανεργίας και ελάχιστη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας. Σε πολλές χώρες, ένα σημαντικό τμήμα των εργαζομένων αυτών είναι μετανάστες -είτε εσωτερικοί μετανάστες, από την ύπαιθρο στις πόλεις (Ινδία, σημαντικό τμήμα της Αφρικής) είτε προς άλλες χώρες (προς τις χώρες του Κόλπου από την Ασία, προς τις ΗΠΑ από τη Νότιο και την Κεντρική Αμερική, κλπ.). Οι εργαζόμενοι αυτοί είναι διπλά ευάλωτοι: όχι μόνο είναι τα πρώτα θύματα της οικονομικής κρίσης, αλλά επιπλέον στιγματίζονται από τους ρατσιστές για να γίνουν αποδιοπομπαίοι τράγοι. Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ILO) προβλέπει πως 1,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο -που είναι τα τρία τέταρτα των ατύπως εργαζομένων- κινδυνεύουν να χάσουν τα μέσα επιβίωσής τους κατά το δεύτερο τρίμηνο. Υπολογίζει ότι το 6,7% των ωρών εργασίας στον κόσμο μπορεί να χαθεί στο δεύτερο τρίμηνο, δηλαδή το ισοδύναμο των 195 εκατομμυρίων θέσεων πλήρους απασχόλησης 48 ωρών εβδομαδιαίων, εκ των οποίων τα 125 εκατομμύρια είναι στην Ασία, τα 24 εκατομμύρια στην Αμερική και τα 20 εκατομμύρια στην Ευρώπη. Μια μελέτη της Αφρικανικής Ένωσης εκτιμάει σε 20 εκατομμύρια τις θέσεις εργασίας που χάθηκαν στην ήπειρο αυτήν καθώς και μια αύξηση του χρέους.

Ο Covid-19 ενίσχυσε τις διακρίσεις

Γενικότερα, είναι οι πιο επισφαλείς της εργατικής τάξης που επλήγησαν περισσότερο τόσο άμεσα όσο και έμμεσα από τον ιό. Στη Νέα Υόρκη είναι οι μαύροι του Μπρονξ, στο σύνολο των ΗΠΑ είναι οι Ινδιάνοι και οι Μαύροι. Στην περιοχή του Παρισιού είναι οι πληθυσμοί, φυλετικής χροιάς, στο Seine Saint-Denis. Στη Βραζιλία είναι οι μαύροι των φαβέλας. Στην Ινδία, πολλοί από αυτούς που ζουν στους δρόμους ή σε παραγκουπόλεις είναι μουσουλμάνοι και εκδιώχτηκαν γρήγορα από τους ιδιοκτήτες και το κράτος όταν ο Μόντι επέβαλε με μεγάλη ταχύτητα δρακόντια μέτρα εγκλεισμού -πράγμα που οδήγησε σε μεγάλες πληθυσμιακές μετακινήσεις. Για τις Φιλιππίνες, εκτιμάται πως 70.000 εργαζόμενοι που έχουν μεταναστεύσει αναγκάζονται να επιστρέψουν, αφού έχουν χάσει τη δουλειά τους εξαιτίας της πανδημίας. Ορισμένοι από αυτούς(-ές) δούλευαν σε οικοδομές, αν και η πλειονότητά τους ήταν στα τουριστικά και σε κρουαζιερόπλοια. Όλοι αυτοί οι πληθυσμοί βρέθηκαν να είναι θύματα πολύ σημαντικής θνησιμότητας, πολύ επισφαλών συνθηκών διατροφής και στέγασης, αλλά και της ανάγκης να μετακινηθούν για να συνεχίσουν να δουλεύουν.

• Σε όλη την Ευρώπη, στις ΗΠΑ και στον Καναδά, στη Λατινική Αμερική, στην Ινδία, στην Κίνα και στη Μέση Ανατολή, η βία κατά των γυναικών και οι γυναικοκτονίες αυξήθηκαν κατά 30% έως και 100% σε σχέση με την προηγούμενη κατάσταση.
• Στις ΗΠΑ, στην Καραϊβική και τη Νότιο Αμερική (ιδιαίτερα στη Βραζιλία), οι πληθυσμοί αφρικανικής καταγωγής υποφέρουν πολύ περισσότερο, δεδομένης της κατάστασης φτώχειας της πλειοψηφίας τους, με την πανδημία, την ανεργία, την απώλεια εισοδημάτων από τον άτυπο τομέα και την κρατική βία.
• Όλοι οι μετατοπισμένοι και οι προσφυγικοί πληθυσμοί -Σύριοι, Παλαιστίνιοι, Ουιγούροι, Ροχίνγκια στα στρατόπεδα του Μπανγκλαντές- υποφέρουν ακόμα περισσότερο από την κατάσταση αυτήν.
• Στον Κόλπο, εκατομμύρια μετανάστες από τη Νότιο Ασία βρίσκονται σήμερα σε μια από τις πλέον επισφαλείς καταστάσεις, χωρίς δουλειά και χωρίς μέσα.
• Οι μαθητές και οι φοιτητές από τα μη προνομιούχα στρώματα είναι αυτοί που υπέφεραν περισσότερο από το κλείσιμο των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και την τηλε-εκπαίδευση, αφού δεν υπήρχε καμία εγγύηση πρόσβασης σε υπολογιστή ούτε και σε ιντερνέτ με πρόσβαση για όλους. Ιδιαίτερα τα νέα παιδιά είναι τα πιο επιρρεπή να υποφέρουν από ανεπαρκή στήριξη στο οικογενειακό τους περιβάλλον.

Η πανδημία διευκολύνει το πλήγμα στις δημοκρατικές ελευθερίες

Πολλές χώρες εισήγαγαν περιορισμούς στα δημοκρατικά δικαιώματα στο πλαίσιο του εγκλεισμού έκτακτης ανάγκης. Σε πολλές χώρες, προωθήθηκαν νόμοι έκτακτης ανάγκης και συνελήφθησαν αντιπολιτευόμενοι. Στις Φιλιππίνες, για παράδειγμα, ο Ντουτέρτε χρησιμοποίησε τον Covid-19 για να ενισχύσει μια κατασταλτική πολιτική ελέγχου του πληθυσμού. Κάτι ανάλογο έγινε και στο Χονγκ Κονγκ, όπου η κυβέρνηση του Πεκίνου εισήγε νέο περιορισμό των δημοκρατικών δικαιωμάτων. Στη Λατινική Αμερική ίδια είναι η περίπτωση της Βραζιλίας, της Κολομβίας, της Χιλής, του Ισημερινού και της Βολιβίας, για παράδειγμα. Σε πολλές χώρες, τα μέτρα εγκλεισμού και ελέγχου που υιοθετήθηκαν ήταν η ευκαιρία για να χρησιμοποιηθούν οι νέες τεχνολογίες ιχνηλάτησης και να δοκιμαστούν ως νέες μέθοδοι αστυνομικής παρακολούθησης. Είναι σαφές πως η προσπάθεια θα είναι να καταστούν τα μέτρα αυτά μόνιμα. Ακόμα περισσότερο που ο Covid-19 έφτασε σε πολλές χώρες ακριβώς μετά από πολλές κοινωνικές κινητοποιήσεις ενάντια στις επιπτώσεις των καπιταλιστικών πολιτικών. Αυτή ήταν, για παράδειγμα, η περίπτωση του Χονγκ Κονγκ, της Αλγερίας, της Χιλής ή της Γαλλίας.

Έχοντας οξύνει περαιτέρω τις καταστάσεις αυτές κοινωνικής αδικίας, οι κυρίαρχες τάξεις φοβούνται, δικαίως, μια νέα ανάδυση των κοινωνικών κινητοποιήσεων. Προετοιμάζονται, λοιπόν, δοκιμάζοντας να ενισχύουν τα κατασταλτικά τους οπλοστάσια. Ωστόσο, ήδη, παρά τον Covid-19, στο Χονγκ Κονγκ οι διαδηλώσεις ξεκίνησαν πάλι κατά των αντιδημοκρατικών νόμων της κυβέρνησης του Πεκίνου και στη Βραζιλία ένα πλατύ κίνημα οργανώνεται για να απαιτήσει την αποπομπή του Μπολσονάρο. Μπορούμε να περιμένουμε πολλές κοινωνικές και πολιτικές κινητοποιήσεις κατά τους ερχόμενους μήνες.

Η σημερινή έκρηξη των μαζικών κινητοποιήσεων στις ΗΠΑ, σε απάντηση της δολοφονίας του Τζορτζ Φλόϋντ από την αστυνομία της Μινεάπολης (που έχει μακρυά παράδοση ιδιαίτερα ανοιχτού ρατσισμού), εγγράφεται στο πλαίσιο του κινήματος Black Lives Matter, καθώς και στο πλαίσιο της δυσανάλογης επίπτωσης που έχουν στην κοινότητα των μαύρων οι υγειονομικές πολιτικές του Τραμπ.

Τα κοινωνικά κινήματα και οι αντικαπιταλιστές πρέπει να οργανωθούν ενάντια στη βία των επιθετικών πολιτικών

Την ώρα που συνεχίζουν οι υγειονομικοί κίνδυνοι και που η κυρίαρχη τάξη το μόνο που σκέφτεται είναι να αποκαταστήσει τα κέρδη της, οι κίνδυνοι που βαραίνουν πάνω στις λαϊκές τάξεις είναι διπλοί. Όχι μόνο με το κλείσιμο επιχειρήσεων και με την αύξηση των απολύσεων, με πάγωμα ή και μείωση των μισθών, αλλά και με όλο και περισσότερες νομοθεσίες προστασίας των δικαιωμάτων της εργασίας (εκεί όπου υπάρχουν) να τίθενται κατά πολύ σε αμφισβήτηση από τα επείγοντα μέτρα -και με την προφανή διάθεση να συνεχίσουν προς την ίδια κατεύθυνση. Στην Ινδία, για παράδειγμα, η κυβέρνηση Μόντι σπρώχνει τις Πολιτείες προς αυτή την κατεύθυνση, ενώ τόσο στο Ούταρ Πραντές όσο και στο Μάντυα Πραντές, τα συνδικαλιστικές δικαιώματα έχουν ήδη ανασταλεί, όπως και οι ρυθμίσεις υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας για τις νέες δραστηριότητες, την ίδια στιγμή που διευκολύνονται οι απολύσεις.

Σε χώρες όπως η Γερμανία, το Ισπανικό Κράτος, οι ΗΠΑ και η Βραζιλία, κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού, ομάδες της άκρας δεξιάς οργάνωσαν διαδηλώσεις κατά των περιορισμών, διαδηλώσεις ρατσιστικές και ξενόφοβες, όπου ανακατεύονταν θεωρίες συνωμοσίας, εθνικισμός και λευκή υπεροχή. Στην Ινδία, οι μουσουλμάνοι (200 εκατομμύρια) ήταν τα θύματα καμπάνιας από ρατσιστικές ομάδες που τους κατάγγειλαν ότι είναι υπεύθυνοι για την επιδημία. Η άκρα δεξιά, έτσι, παρασιτεί μέσα στην κοινωνική και πολιτική κρίση που πλήττει πολλές χώρες, και κατά τη διάρκεια και μετά από το απαγορευτικό.

Αλλά σε πολλές χώρες, παρά τον εγκλεισμό, τα κοινωνικά κινήματα, τα συνδικάτα, οι λαϊκές κοινότητες ήταν ενεργά, στη συνέχεια των πολλών δράσεων και κινητοποιήσεων που είχαν διεξαχθεί προηγουμένως από τα συνδικάτα, τις πολιτικές οργανώσεις ή τα κοινωνικά κινήματα, όπως για παράδειγμα οι κινητοποιήσεις κατά της σεξουαλικής ή της ρατσιστικής βίας, για το δικαίωμα στη στέγη, οι αγώνες των μισθωτών όπως του προσωπικού υγείας στη Γαλλία, τα δημοκρατικά κινήματα κατά του αυταρχισμού στη Χιλή, στο Λίβανο, στην Αλγερία, στο Χονγκ Κονγκ, και όλες οι κλιματικές κινητοποιήσεις που έγιναν στους προηγούμενους μήνες. Σε ορισμένες χώρες, αυτό οδήγησε στην ανάπτυξη ενός νέου κοινωνικού κινήματος -για αλληλοβοήθεια- που θέτει ενδιαφέροντα ερωτήματα για την αγωνιστικότητα « μέσα και ενάντια στο κράτος » στη σημερινή (αλλά ίσως και πιο μακροχρόνια) κατάσταση και για τη δημιουργία κοινοτικών οργανώσεων εκεί όπου δεν υπήρχαν τέτοιες μεγάλης εμβέλειας. Η κρίση του Covid-19 και ό,τι αποκάλυψε για την κοινωνία στην οποία ζούμε δεν μπορεί παρά να ενισχύσει τη θέληση τέτοιων κινητοποιήσεων και κινημάτων να συνεχίσουν τη δράση τους και να πετύχουν.

Κατά τη διάρκεια του απαγορευτικού, υπήρξαν πολλές αυτο-οργανωμένες πρωτοβουλίες εργαζομένων για αντίσταση, στην ύπαιθρο και σε πόλεις. Υπάρχουν παραδείγματα τέτοιων πρωτοβουλιών του πληθυσμού και οργανωμένων τομέων -όπως αγροτών, ιθαγενών λαών, ανέργων, κατοίκων και κοινοτήτων στην περιφέρεια των μεγάλων πόλεων, δικτύων φεμινιστικής αλληλεγγύης, … Οι πρωτοβουλίες αυτές σφυρηλατούν πολύ ενδιαφέρουσες εναλλακτικές, όπως τη συλλογική παραγωγή υφασμάτινων μασκών για τον πληθυσμό, για να εξασφαλιστεί η πρόληψη της μόλυνσης, η προσφορά και η εναλλακτική παραγωγή τροφίμων, η υπεράσπιση του δημόσιου συστήματος υγείας και το αίτημα καθολικής πρόσβασης σε αυτό, η καταγγελία της κλιμάκωσης της βίας απέναντι στις γυναίκες και στην εξαντλητική εργασία φροντίδας που παρέχουν κατά τον εγκλεισμό στο νοικοκυριό, μεταξύ άλλων.

Η μια από τις επιπτώσεις της κρίσης και του τρόπου με τον οποίο αυτή αποκάλυψε σε πολύ πλατιά στρώματα του πληθυσμού τους τύπους εργασίας που παράγουν αξίες χρήσης -ουσιαστική εργασία- και αυτούς που υπάρχουν μόνο για να δημιουργείται κέρδος. Γενικότερα, η εργασία της κοινωνικής αναπαραγωγής στο χώρο της υγείας και της φροντίδας αποδείχτηκε ότι είναι ζωτική, είτε είναι απλήρωτη μέσα στο νοικοκυριό είτε είναι (κακο)πληρωμένη σε ιδιωτικούς ή δημόσιους οργανισμούς, και αυτό έγινε και ειδικότερα μέσα από την πράξη με την οποία οι εργαζόμενες τάξεις και κοινότητες αποδίδουν αξία σε αυτή τη ζωτική εργασία. Σε πολλές χώρες, οι δράσεις (όπως χειροκροτήματα) που σημάδεψαν στην αρχή την αναγνώριση των εργαζομένων στην υγεία διεύρυναν το χώρο δράσης τους για να συμπεριλάβουν και όλους τους ουσιαστικούς εργαζόμενους, ιδιαίτερα σε υπηρεσίες ταχυδρομείων, μεταφορών, διανομής τροφίμων και λιανικών πωλήσεων. Η έντονη αναλογία γυναικών και μαύρων ή μεταναστών σε αυτούς τους τομείς υπογραμμίστηκε.

Ταυτόχρονα, η πολύ σημαντική μείωση των εναέριων ταξιδιών και, σε μικρότερο βαθμό, των οδικών μετακινήσεων ανέδειξε μερικά απρόσμενα πλεονεκτήματα: μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης σε χιλιάδες πόλεις, που « κανονικά » πνίγονται στην αιθαλομίχλη, και εξαφάνιση της ηχορύπανσης, που επέτρεψε σε πολλούς ανθρώπους να ξανα-ακούσουν τα πουλιά να κελαϊδούν, για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες.

Συζητήσεις αρχίζουν σε πολλά κοινωνικά κινήματα και σε ορισμένα τμήματα του συνδικαλιστικού κινήματος, οι οποίες θέτουν σε αμφισβήτηση την « κανονικότητα » (με το σύνθημα #buildbackbetter –ανοικοδόμηση, καλύτερα): τη φτώχεια εν μέσω επιδεικτικού πλούτου, τους άστεγους, τις επικίνδυνες συνθήκες εργασίας, τη βία κατά των γυναικών, τις διακρίσεις κατά των μαύρων και των μεταναστών, τη ρύπανση, τη μακρυά διαδρομή της τροφοδοσίας και τις άλλες πλευρές της περιβαλλοντικής καταστροφής.

Κατά της διάρκεια του απαγορευτικού αλλά και μετά, υπήρξαν πολλές δράσεις και απεργίες εργαζομένων που ζήτησαν υγειονομική ασφάλεια, κλείσιμο των μη ουσιαστικών παραγωγών, την εγγύηση του δικαιώματος στην εργασία και στην πληρωμή μισθού. Παράδειγμα, σε πολλές χώρες, οι αγώνες των εργαζομένων στην Amazon ή των εργαζομένων στον επισιτισμό, στις συγκοινωνίες, στην επιμελητεία (logistics, παραδόσεις).

Κατά συνέπεια, τα ουσιαστικά καθήκοντα των κοινωνικών κινημάτων κατά τους ερχόμενους μήνες θα είναι να οργανωθούν οι λαϊκές τάξεις για να υπερασπιστούν την υγεία τους και τα δικαιώματά τους απέναντι σε ένα κύμα κοινωνικών επιθέσεων που θα αφορούν ταυτόχρονα την απασχόληση, τα κοινωνικά δικαιώματα και τις δημοκρατικές ελευθερίες, αλλά και τη δημιουργία μιας βιώσιμης σχέσης ανάμεσα στους ανθρώπινους πληθυσμούς και στο περιβάλλον.

Covid-19: Επείγον πρόγραμμα για υγεία, στέγη, απασχόληση, μισθούς, εκπαίδευση, υποδοχή μεταναστών και το περιβάλλον:

• Παντού, και ιδιαίτερα στις περιοχές που έπληξε η πανδημία, εγγύηση για επαρκή μέσα για μαζικά τεστ, πολλαπλασιασμό των κλινών ΜΕΘ και των αναπνευστήρων, καθώς και γενίκευση στο σύνολο του πληθυσμού των μασκών προστασίας και των κατάλληλων βιολογικών τεστ.
• Άνοιγμα των οικονομικών δραστηριοτήτων μόνο εάν προστατεύεται η υγεία των εργαζομένων: διάθεση μέσων προστασίας (μάσκες, ζελ, γάντια) για όλους τους εργαζομένους και άμεση χρήση του δικαιώματος άρνησης εργασίας εάν η ασφάλεια δεν γίνεται σεβαστή.
• Ανάληψη κατά 100% του κόστους από τις επιχειρήσεις και/ή το κράτος για τους μισθούς των εργαζομένων που βρίσκονται σε αναστολή δραστηριότητας -σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται οι μετανάστες, οι επισφαλείς, οι προσωρινοί, οι μπλοκάκηδες και οι εποχιακοί-, χωρίς υποχρέωση να παρθούν οι μέρες αναστολής από την κανονική άδεια του εργαζομένου ή να αναπληρωθούν αργότερα οι χαμένες ώρες εργασίας. Υποχρέωση του κράτους να πληρώσει τους μισθούς των εργαζομένων εάν οι εργοδότες αρνηθούν να πληρώσουν στη διάρκεια της κρίσης. Η κυβέρνηση θα πρέπει κατόπιν να αναπληρώσει αυτό το κόστος παρέμβασής της επιβάλλοντας πρόστιμο στην επιχείρηση που αρνήθηκε να καταβάλει τους μισθούς.
• Παροχή από το κράτος ενός ελάχιστου εισοδήματος που να εγγυάται επαρκώς το να ζει κανείς σε όλους τους εργαζομένους του άτυπου τομέα, στους άνεργους που δεν πληρώνονται, στους φοιτητές και σε όλους όσους το χρειάζονται.
• Απαγόρευση όλων των απολύσεων και κάθε κλεισίματος επιχείρησης από καπιταλιστικούς ομίλους και επανένταξη των απολυμένων μισθωτών στην αρχή της πανδημίας.
• Άνοιγμα των σχολείων με ασφαλείς συνθήκες, για τους μαθητές και για τους διδάσκοντες. Καμία κύρωση προς τους φοιτητές μετά από την κατάργηση μαθημάτων.
• Άρνηση κάθε αυταρχικού και έκτακτου μέτρου αναστολής των κοινωνικών δικαιωμάτων, ιδιαίτερα του δικαιώματος απεργίας, και βέβαια άρνηση και της διατήρησής τους μετά την άρση του απαγορευτικού.
• Παύση κάθε έξωσης ενοικιαστών, αναστολή ενοικίων, προσωπικών δανείων και λογαριασμών νερού και ενέργειας, προσφορά κατάλληλης στέγασης για όλους όσους ζουν στην επισφάλεια ή χωρίς στέγη, κατάσχεση άδειων σπιτιών.
• Παροχή κατάλληλης κοινωνικής βοήθειας προς τους ανθρώπους με αναπηρίες, τους ηλικιωμένους και όλους όσους ήταν ή βρέθηκαν κοινωνικά απομονωμένοι από τον εγκλεισμό.
• Εφαρμογή επειγόντων μέτρων προστασίας για τις γυναίκες και τα παιδιά θύματα βίας, με γρήγορες αποφάσεις για να απομακρυνθούν οι βίαιοι σύζυγοι ή να παρασχεθεί στέγη αντικατάστασης για τα θύματα, εγγύηση έγκαιρης πρόσβασης σε αντισύλληψη και σε έκτρωση ως ουσιαστικές ιατρικές διαδικασίες.
• Μετατροπή των κλειστών κέντρων προσφύγων σε ανοιχτά κέντρα υποδοχής με υγιεινές εγκαταστάσεις. Άμεση νομιμοποίηση όλων όσων δεν έχουν χαρτιά και των προσφύγων, για να δοθεί πρόσβαση σε όλους στα συστήματα κοινωνικής προστασίας και για να τεθεί τέλος σε όλες τις απελάσεις. Άμεσο κλείσιμο των στρατοπέδων για μετανάστες, ιδιαίτερα της Μόριας στη Μυτιλήνη και όλων κατά μήκος των συνόρων μεταξύ ΗΠΑ και Μεξικού.

Κατά της καπιταλιστικής οργάνωσης της κοινωνίας, να μπουν τα συμφέροντα των λαϊκών τάξεων και οι κοινωνικές τους ανάγκες μπροστά, με μια σειρά επείγουσες αποφάσεις:

1. Όλοι οι ουσιαστικοί τομείς του συστήματος υγείας, και η ασφάλιση υγείας, όπως και η φαρμακευτική και βιοτεχνολογική βιομηχανία, καθώς και όλες οι ιατρικές και φαρμακευτικές έρευνες και ανάπτυξη δεν πρέπει να είναι ιδιωτικοί, αλλά να τεθούν κάτω από δημόσιο έλεγχο. Οι πατέντες για τα φάρμακα, τις γνώσεις και τα ιατρικά προϊόντα πρέπει να καταργηθούν. Η ιατρική έρευνα πρέπει να γίνεται σε διεθνές επίπεδο με πνεύμα αλληλεγγύης και να αφιερώνεται αποκλειστικά στην υπηρεσία της ανθρωπότητας. Η γνώση και οι τεχνολογίες πρέπει να διατίθενται δωρεάν σε όλες τις χώρες.
2. Αυτό πρέπει να συνοδευτεί με την ανάπτυξη μιας δωρεάν κοινωνικής υποδομής για την υγεία, σε τοπικό επίπεδο, πιο κοντά στις ανάγκες, και εθνικά. Οι ουσιαστικές θέσεις απασχόλησης στην κοινωνική αναπαραγωγή, που καταλαμβάνονται κατά πλειοψηφία ή και αποκλειστικά από γυναίκες, πρέπει να αναθεωρηθούν κοινωνικά και να αμείβονται καλύτερα.
3. Είναι προφανές ότι, στο πλαίσιο αυτής της αναδιάρθρωσης του συστήματος υγείας, όλα τα ιδιωτικά νοσοκομεία πρέπει να τεθούν κάτω από δημόσιο έλεγχο και να μεταφερθούν σε κοινωνική ιδιοκτησία. Ένας ενοποιημένος τομέας περίθαλψης και κλινικής φροντίδας είναι απολύτως ουσιαστικός.
4. Οι υπηρεσίες καθαριότητας και οι άλλες υπηρεσίες που είναι αναγκαίες για τη λειτουργία των νοσοκομείων και όλων των οργανισμών φροντίδας πρέπει να επανενταχθούν στη δημόσια υπηρεσία. Οι απασχολούμενοι σε αυτές τις υπηρεσίες πρέπει να αμείβονται ικανοποιητικά και η ακεραιότητα της δικής τους υγείας στο χώρο εργασίας τους πρέπει να είναι εγγυημένη.
5. Για να μπορέσουν να γίνουν αυτά, πρέπει να σταματήσει κάθε παραγωγή όπλων, να μετατραπούν τα εργοστάσια σε παραγωγές κοινωνικά χρήσιμες και να επενδυθούν οι απελευθερωμένοι έτσι πόροι στην ανάπτυξη του συστήματος υγείας.
6. Να χρηματοδοτηθεί το κόστος που δημιουργεί η επέκταση του συστήματος υγείας μέσα από ειδικούς φόρους στα ανώτερα εισοδήματα, στις προσόδους και στην περιουσία. Πρέπει να γίνουν τα πάντα για να μπορέσει το κόστος της κρίσης να μεταφερθεί σε αυτούς που έχουν ιδιοποιηθεί τεράστια κέρδη και συσσωρεύσει πλούτο σε βάρος του υπόλοιπου πληθυσμού σε όλες αυτές τις τελευταίες δεκαετίες.
7. Οι συνθήκες εργασίας δεν πρέπει να καθιστούν τους ανθρώπους άρρωστους και πρέπει να ευνοούν τη δική τους ανάπτυξη και την υγεία τους. Αυτό είναι εξαιρετικά επείγον για τους ανειδίκευτους εργαζόμενους στη βιομηχανία κρέατος, στη γεωργία, στη φροντίδα των ηλικιωμένων και στις υπηρεσίες παράδοσης. Η ασφάλεια της εργασίας, τα κατάλληλα υγειονομικά μέτρα πρέπει να είναι εγγυημένα. Μείωση του χρόνου εργασίας και βελτίωση στις διευθετήσεις για διαλείμματα στην εργασία.
8. Γκρέμισμα των επισφαλών και υγειονομικά ακατάλληλων σπιτιών μέσα από πολεοδομικά προγράμματα για την οικοδόμηση δημοσίων σπιτιών ποιότητας.
9. Ενίσχυση και επέκταση του δημόσιου συστήματος εκπαίδευσης, άρνηση της ιδιωτικοποίησής του μέσα από την ανάπτυξη επιχειρήσεων που προτείνουν μονάδες μάθησης στο ιντερνέτ.
10. Μεταφορά σε δημόσια ιδιοκτησία των κύριων πλατφορμών κοινωνικών δικτύων (Facebook, WhatsApp, Amazon, Zoom) που επωφελούνται μαζικά από τα απαγορευτικά και συλλέγουν δεδομένα που τους δημιουργούν τεράστια κέρδη στο μέλλον. Θα έπρεπε να απαλλοτριωθούν (χωρίς αποζημίωση -έχουν ήδη κερδίσει πολλά) και να λειτουργούν ως διάφανες κοινωνικές υπηρεσίες, χωρίς κέρδος.
11. Υπαγωγή σε δημόσιο καθεστώς των υπηρεσιών τελετών. Ιδιωτικές εταιρείες δεν θα έπρεπε να έχουν το δικαίωμα να βγάζουν κέρδος από το θάνατο και να προσπαθούν να χειραγωγήσουν τον πόνο των ανθρώπων για να μεγιστοποιήσουν τα έσοδά τους.
12. Για βιώσιμη γεωργία και παγκόσμια διατροφική δικαιοσύνη, με την αναδιοργάνωση των κυκλωμάτων παραγωγής και διανομής με βάση τις κοινωνικές ανάγκες. Μείωση των μεταφορών τροφίμων και της κατανάλωσης κρέατος. Σταμάτημα της αποψίλωσης των δασών, ιδιαίτερα αυτής που προκαλεί το agrobusiness.
13. Απαλλοτρίωση των ιδιωτικών τραπεζών, χωρίς αποζημίωση των κύριων μετόχων, και κοινωνικοποίηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος κάτω από έλεγχο των πολιτών. Κατάργηση όλων των τραπεζικών προμηθειών για τους ατομικούς λογαριασμούς και παροχή στις λαϊκές τάξεις δανείων με μηδενικό επιτόκιο, για τις άμεσες ανάγκες τους. Πάγωμα των τραπεζικών χρεών των οικογενειών, των μικρο-πιστώσεων και των ενοικίων. Εγγύηση για νερό, ηλεκτρικό, αέριο και ιντερνέτ για όλους.
14. Η άμεση αναστολή της πληρωμής των δημοσίων χρεών πρέπει να επιτρέψει να κινητοποιηθούν οι επαρκείς πόροι που χρειάζονται οι χώρες για να ικανοποιηθούν οι λαϊκές ανάγκες στη διάρκεια της πανδημίας. Η αναστολή της αποπληρωμής του χρέους πρέπει να συνδυαστεί με έλεγχό του με τη συμμετοχή των πολιτών, για να καθοριστεί το αθέμιτο τμήμα του και να διαγραφεί.
15. Άνοιγμα των συνόρων για την ασφαλή υποδοχή των μεταναστών, με νομιμοποίησγη και πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας και κοινωνικής βοήθειας.
16. Η πάλη κατά των διακρίσεων στην πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες των αυτοχθόνων, των μεταναστών, των μαύρων, των γυναικών, των LGBTIQ και των ανάπηρων ατόμων δεν μπορεί να γίνει παρά μέσα από προγράμματα θετικής δράσης, που θα έχουν για στόχο να καταπολεμήσουν αιώνες θεσμικών διακρίσεων, και μέσα από συνεχή διαβούλευση και συμμετοχή από τις κοινότητες αυτές σε μια πραγματική λήψη αποφάσεων, για να δημιουργηθούν υπηρεσίες που να απαντούν αληθινά στις ανάγκες του καθένα.

Ένας άλλος κόσμος είναι αναγκαίος επειγόντως!

Επειδή βάζει σε κίνδυνο τα ίδια τα θεμέλια της ανθρώπινης ζωής, η σημερινή σύγκλιση κρίσεων απαιτεί μια αντικαπιταλιστική πολιτική με οικοσοσιαλιστική προοπτική. Αποδεικνύει το επείγον μιας κοινωνίας που να βασίζεται στις κοινωνικές ανάγκες, να οργανώνεται από τις και για τις λαϊκές τάξεις, με δημόσια ιδιοκτησία των τραπεζών και των κύριων μέσων παραγωγής. Η κρίση αυτή δείχνει το επείγον του να τεθεί ένα φρένο στις αιτίες της κλιματικής αλλαγής, να σταματήσει η περιβαλλοντική υποβάθμιση που καταστρέφει « το κοινό μας σπίτι », μειώνει τη βιοποικιλότητα και ανοίγει το δρόμο για τις σύγχρονες πανούκλες, όπως τα σοβαρά αναπνευστικά σύνδρομα ιικής προέλευσης.

Κατά την πρώτη δεκαετία του νεοφιλελευθερισμού, κοινωνικοί τομείς ενώθηκαν για να πουν « Ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός! ». Σήμερα πρέπει να ενωθούμε για να πούμε: « Ένας άλλος κόσμος είναι αναγκαίος και επειγόντως! ». Χρειαζόμαστε μια κοινή διεθνιστική δράση για να προχωρήσουμε προς έναν κόσμο όπου η ζωή να αξίζει περισσότερα από το κέρδος, όπου η φύση να πάψει να είναι εμπόρευμα. Η σημερινή κρίση αποδεικνύει σαφώς πως ένα σημαντικό τμήμα της καπιταλιστικής παραγωγής είναι καθαρά ληστρικό, τελείως περιττό και σπάταλο.

Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, το κίνημα για την παγκόσμια δικαιοσύνη μάζεψε εκατομμύρια ανθρώπους, από τα κοινωνικά κινήματα, τα συνδικάτα, με τη συμμετοχή οργανώσεων της ριζοσπαστικής αριστεράς. Σήμερα, πρέπει να οικοδομήσουμε παρόμοιες συσπειρώσεις, προτείνοντας διεκδικήσεις για να παλέψουμε κατά του καπιταλισμού, της κλιματικής αλλαγής και των διακρίσεων. Σε διάφορες χώρες ή και σε διεθνές επίπεδο, αναδύονται ορισμένες πρωτοβουλίες με αυτό το στόχο. Οι οργανώσεις και οι αγωνιστές της 4ης Διεθνούς θα αφιερώσουν τις προσπάθειές τους για την επιτυχία των πρωτοβουλιών αυτών. Είναι επείγον οι οργανώσεις και τα κοινωνικά, αντικαπιταλιστικά και επαναστατικά, ρεύματα να συντονιστούν, να συζητήσουν και να προχωρήσουν σε κοινές δράσεις σε περιφερειακό και σε διεθνές επίπεδο.

Θα είναι αδύνατο να επανέλθουμε σε μια υποτιθέμενη κανονική κατάσταση του προ Covid-19 -αυτή ήταν μια καπιταλιστική « κανονικότητα » που απειλεί το μέλλον της ανθρωπότητας και του πλανήτη. Είναι επείγον να περάσουμε σε μια νέα κοινωνία που να βασίζεται στις κοινωνικές ανάγκες, να οργανώνεται από και για τις λαϊκές τάξεις, με δημόσια ιδιοκτησία των τραπεζών και των κύριων μέσων παραγωγής. Για αυτό και είναι αναγκαία μια προοπτική ριζοσπαστικού οικοσοσιαλιστικού μετασχηματισμού.

Εκτελεστικό Γραφείο της 4ης Διεθνούς

8 Ιουνίου 2020

[Η απόφαση αυτή υιοθετήθηκε από το Εκτελεστικό Γραφείο της 4ης Διεθνούς μετά από μια διαδικτυακή τηλεσυνδιάσκεψη στις 30 και 31 Μαΐου 2020].

Μετάφραση: Περιοδικό “4”