Μια κινητοποίηση που ξεκίνησε στο Πεντζάμπ τον Αύγουστο του 2020, επεκτάθηκε σε όλη την Ινδία και έφτασε σε κορύφωση στις 26 Νοεμβρίου 2020, όταν η πορεία των αγροτών στο Δελχί συνοδεύτηκε και από μια 24-ωρη απεργία 250 εκατομμυρίων ανθρώπων. Το κίνημα διαμαρτυρίας συνεχίζει, οι αγρότες εισέβαλε στο Κόκκινο Οχυρά στο Δελχί στις 26 Ιανουαρίου.
Ο Sushovan Dhar του CADTM – Ινδίας [Επιτροπή για τη Διαγραφή του Χρέους του Τρίτου Κόσμου – Ινδία] και της οργάνωσης Radical Socialist India εξηγεί όλο το πλαίσιο.
Συνέντευξη στον Antoine Larrache
Μπορείς να μας μιλήσεις για τις αγροτικές κινητοποιήσεις στην Ινδία;
Από τότε που το φασιστικό κόμμα BJP κέρδισε τις εκλογές, το 2014, είναι η μεγαλύτερη κινητοποίηση στην Ινδία. Ξεπερνάει όλες τις άλλες, τόσο σε αριθμητικά όσο και σε όρους πολιτικής εμβέλειας. Δεκάδες χιλιάδες αγρότες περικύκλωσαν την πρωτεύουσα της Ινδίας, το Δελχί, και έχουν την πρόθεση να στρατοπεδεύσουν εκεί επί εβδομάδες ή και μήνες, έως ότου καταργηθούν οι αντι-αγροτικοί νόμοι.
Οι αγρότες διεκδικούν την κατάργηση τριών κυβερνητικών νόμων: του νόμου για την προώθηση και διευκόλυνση του εμπορίου αγροτικών προϊόντων, του νόμου για τη χορήγηση εγγυήσεων αγροτικών τιμών και υπηρεσιών και του νόμου για τα ουσιαστικά προϊόντα. Υπήρξε μια τροποποίηση του νόμου για τα ουσιαστικά προϊόντα -είναι 14 βασικά προϊόντα, όπως το ρύζι, το σιτάρι, η ζάχαρη-, που πρέπει να διανέμονται με έλεγχο τιμών από την κυβέρνηση.
Η κυβέρνηση αγοράζει ώς τώρα τα προϊόντα από τους αγρότες σε εγγυημένες τιμές. Αυτές οι minimum support prices υποτίθεται ότι βοηθούν τους αγρότες να πουλούν τα προϊόντα τους σε καθορισμένες από την κυβέρνηση τιμές.
Οι διαδηλωτές αντιτίθενται στην κατάργηση του μέτρου αυτού, κυρίως στο Βορρά, στο Πεντζάμπ και στην Αρυάνα, γιατί στις περισσότερες άλλες περιοχές έχει ήδη καταργηθεί, ενώ αν κρατήθηκε σε αυτές είναι επειδή ήταν το εργαστήριο της “πράσινης επανάστασης” που προωθούσε η Παγκόσμια Τράπεζα, για την αύξηση της αγροτικής παραγωγής.
Η κατάργηση των mandi (παραδοσιακές αγροτικές αγορές, όπου πουλιούνται συνήθως τα προϊόντα) επίσης αμφισβητείται.
Αυτοί είναι ο άμεσοι λόγοι της αγροτικής εξέγερσης.
Όμως υπάρχει μια πλατύτερη κρίση στον αγροτικό τομέα, που προέρχεται από την επιβολή νεοφιλελεύθερων πολιτικών και οικονομίας από τις αρχές της δεκαετίας του 1990. Ένας εύγλωττος αριθμός: οι αυτοκτονίες αγροτών, τα τελευταία 25 χρόνια, είναι κάπου 400.000, έστω και αν ο ακριβής αριθμός δεν είναι απολύτως επιβεβαιωμένος, εξαιτίας της πολύ βαριάς χρέωσης των αγροτών. Η κατάσταση αυτή χρεών κρατάει εδώ και πάνω από 30 χρόνια. Οι διάφορες επιδοτήσεις που υπήρχαν -για τα ζιζανιοκτόνα, τα λιπάσματα, το νερό άρδευσης, τον ηλεκτρισμό- έχουν καταργηθεί.
Παραδοσιακά, οι αγρότες είχαν δυσκολίες όταν η παραγωγή ήταν μικρή, αλλά σήμερα το ίδιο συμβαίνει και όταν είναι μεγάλη, επειδή η αγορά και το μεγάλο κεφάλαιο ωθούν σε μειώσεις τις τιμές. Γύρω από την Καλκούτα, υπάρχει μια μεγάλη παραγωγή πατάτας και τώρα η παραγωγή προβλέπεται να είναι πολύ μεγάλη: οι αγρότες όμως τώρα φοβούνται ότι η πτώση των τιμών θα είναι τεράστια.
Οι επιτροπές που έφτιαξε η κυβέρνηση είχαν τοποθετηθεί υπέρ μιας ελάχιστης εγγυημένης τιμής, της minimum support price, που να αντιστοιχεί στο κόστος παραγωγής συν το 50%. Αλλά αντί να εφαρμόσει τις συστάσεις αυτές, η κυβέρνηση απλώς κατάργησε το minimum support price. Αυτοί είναι οι λόγοι των κινητοποιήσεων των αγροτών, στο Δελχί αλλά και σε όλη τη χώρα.
Τα νομοσχέδια τα για γεωργία, καθώς και οι νέοι κώδικες για την εργασία, είναι έτσι προσπάθειες για να εφαρμοστεί ένα πρόγραμμα που βρίσκει μεγάλη στήριξη μέσα στη μεγάλη αστική τάξη. Είναι μια απάντηση της δεξιάς στην αγροτική κρίση.
Πώς οργανώνονται;
Πριν 4 χρόνια, υπήρχε ένας συντονισμός αγροτών από κάπου διακόσιες αγροτικές οργανώσεις. Ο συντονισμός αυτός, η All India Kisan Sangharsh Coordination Committee, οργάνωσε το 2018 μεγάλες πορείες στο Δελχί, στη Βομβάη και παντού στην Ινδία. Σήμερα, είναι το ίδιο αυτό συντονιστικό που οργάνωσε τις περισσότερες δράσεις, αλλά επίσης υπάρχουν και πάρα πολλές αυθόρμητες κινητοποιήσεις, με την υποστήριξη της κοινωνίας των πολιτών και των μεσαίων στρωμάτων, ιδιαίτερα στο Πεντζάμπ.
Αυτές κατάφεραν να συγκεντρώσουν εντυπωσιακές συσπειρώσεις μικρών και μεγάλων αγροτών και ακόμα και από ορισμένες οργανώσεις εργατών γης. Και επίσης κατάφεραν να διαδώσουν το κίνημα.
Ποιά είναι η πολιτική εμβέλεια των κινητοποιήσεων αυτών;
Είναι μια πρόκληση. Υπήρχαν κινητοποιήσεις για τα πολιτικά δικαιώματα, για τις διακρίσεις, που είχαν ενοποιήσει το αντι-Μόντι στρατόπεδο, την αριστερά και τους μουσουλμάνους, αλλά που ταυτόχρονα είχαν ενοποιήσει και τη στήριξη της δεξιάς και της άκρας δεξιάς προς την κυβέρνηση. Τώρα, η κινητοποίηση των αγροτών αποτελεί πρόκληση για το BJP. Πράγματι, άνθρωποι που το είχαν ψηφίσει τώρα απομακρύνονται.
Υπάρχουν σήμερα και εργατικές κινητοποιήσεις, αλλά είναι πολύ αδύναμες, πολύ διασπασμένες για να μπορέσουν να εναντιωθούν στην κυβέρνηση. Το κίνημα των αγροτών μπορεί να προσφέρει μια αυτοπεποίθηση και να ενθαρρύνει και τις εργατικές κινητοποιήσεις, καθώς και των γυναικών.
Δεν είναι επαναστατικό κίνημα, αλλά έχει μια αντικαπιταλιστική διάσταση, καθώς είναι ενάντια στις μεγάλες αγροτοβιομηχανικές εταιρείες, ενάντια στη γεωργία των συμβάσεων, ενάντια στην ιδιοποίηση των γαιών από τις μεγάλες επιχειρήσεις, όπως η Pepsi, που συνάπτουν ατομικές συμβάσεις με αγρότες και ελέγχουν την αγορά.
Ελπίζουμε ότι η νεοφιλελεύθερη ατζέντα θα συνεχίσει να προσκρούει σε αμφισβητήσεις από τη βάση. Η δύναμη και η αδυναμία του κινήματος και οι πιθανότητες επιτυχίας του εξαρτώνται από την ανυποχώρητη αποφασιστικότητα που επιδεικνύουν οι αγρότες του Πεντζάμπ, που καθοδηγούνται από διάφορες οργανώσεις οι οποίες, από πολιτική άποψη, θεωρούνται πιο ριζοσπαστικές από τα σημερινά κόμματα της αριστεράς.
Ποιές προοπτικές προτείνουν οι αγωνιστές της 4ης Διεθνούς και το Radical Socialist;
Δεν είναι μια κινητοποίηση για την κρατική εξουσία, όπως το παρουσιάζουν οι μαοϊκοί, αλλά δεν είναι ούτε και ένα κίνημα των πλούσιων αγροτών, όπως το υποστηρίζουν άλλοι. Είναι ένα κίνημα όπου η πλειοψηφία αγωνίζεται για την άμεση, και την πιο μεσοπρόθεσμη, επιβίωσή της και, για την αριστερά, χρειάζεται μια πρωτοβουλία για να οικοδομηθεί η μάχη ενάντια στο νεοφιλελευθερισμό και την άκρα δεξιά στην Ινδία.
Ο προσανατολισμός μας πρέπει να εμβαθύνει και να ενισχύσει το παράδειγμα της πραγματικής δημοκρατίας που αποδεικνύουν έμπρακτα στην κινητοποίησή τους οι αγρότες. Στην πραγματικότητα, περισσότερο και από την υποταγή της κρατικής μηχανής στο BJP, είναι η σημερινή αδυναμία απάντησης της εργατικής τάξης απέναντι στο αγροτικό κίνημα που αποτελεί το πιο ανησυχητικό σημάδι.
Αυτό που διαφοροποιεί τις σημερινές διαμαρτυρίες από άλλες διαμαρτυρίες κατά του καθεστώτος Μόντι είναι η κυρίαρχη εμπλοκή των αριστερών δυνάμεων. Ένα μεγάλο τμήμα αυτών των δυνάμεων μπορούν να χαρακτηριστούν ως εξωκοινοβουλευτική αριστερά. Εάν αυτό ανοίγει καινούργιες δυνατότητες στις διαδηλώσεις, ωστόσο ο ιδεολογικός σεχταρισμός των δυνάμεων αυτών ταυτόχρονα περιορίζει τη δυναμική των σημερινών διενέξεων.
Δυστυχώς, η θεσμική αριστερά είναι αδύναμη και η ριζοσπαστική αριστερά είναι πολύ σεχταριστική. Το κίνημα αυτό είναι ταυτόχρονα η ευκαιρία για να ενισχυθεί η αντίθεση των αγροτών στην καθεστηκυία τάξη πραγμάτων. Αυτό θα διαρκέσει αρκετούς μήνες και πρέπει να οικοδομήσουμε την κινητοποίηση, για να οργανώσουμε την αντίκρουση της κίνησης προς τα δεξιά της κοινωνίας και της ακροδεξιάς στην εξουσία. Η κινητοποίηση αυτή μας δίνει την ευκαιρία να σκεφτούμε και να προχωρήσουμε προς την οικοδόμηση μιας αληθινής αριστεράς, μιας ριζοσπαστικής αριστεράς, μιας νέας αριστεράς.
Sushovan Dhar, συνέντευξη στον Antoine Larrache