Η λαϊκή εξέγερση διαλύει το νεοφιλελεύθερο και στρατιωτικό καθεστώς του Ντούκε

Οικοσοσιαλιστικό Κίνημα της Κολομβίας

Η λαϊκή εξέγερση καταστρέφει το νεοφιλελεύθερο και στρατιωτικό καθεστώς του Ντούκε

«Ο νεοφιλελευθερισμός δεν πεθαίνει χωρίς να σκοτώσει, αλλά όσο περισσότερο σκοτώνει, τόσο περισσότερο πεθαίνει. Αυτό που συμβαίνει στην Κολομβία δεν είναι κολομβιανό πρόβλημα, είναι δικό μας πρόβλημα, των δημοκρατών του κόσμου», Boaventura Dos Santos.

Η 28η Απριλίου 2021 σηματοδότησε ένα νέο στάδιο στην ιστορία των κινητοποιήσεων και της έκφρασης της κοινωνικής διαμαρτυρίας στην Κολομβία. Η πανεθνική απεργία που προκήρυξαν οι συνδικαλιστικές ομοσπονδίες κατέληξε να γίνει μια μεγάλη λαϊκή εξέγερση. Την ίδια μέρα, στις μεγάλες πόλεις πραγματοποιήθηκαν κινητοποιήσεις εργατών, εργαζομένων στον άτυπο τομέα, φοιτητών, οργανώσεων γειτονιάς, γυναικών, ιθαγενών και αφροκοινοτήτων· μια ποικιλόμορφη και πλουραλιστική κοινωνική έκφραση ενός απελπισμένου λαού που στριμώχτηκε από την εφαρμογή νεοφιλελεύθερων πολιτικών δεκαετιών και που αφέθηκε στην τύχη του κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Αυτή η λαϊκή εξέγερση έχει μια γραμμή συνέχειας με τις αστικές κινητοποιήσεις της 21ης Νοεμβρίου 2019, αλλά αυτή τη φορά συμμετείχαν και μεσαίες πόλεις και αγροτικές περιοχές. Υπήρξαν διαδηλώσεις στους δρόμους σε 600 δήμους και ο αριθμός των διαδηλωτών έφτασε περίπου τα πέντε εκατομμύρια άτομα.

Αυτή η μαζική διαμαρτυρία έχει ήδη επιφέρει αποτελέσματα. Η απόσυρση της φορολογικής μεταρρύθμισης, η αποχώρηση του υπουργού Οικονομικών Αλμπέρτο Καρρασκίγια και της οικονομικής του ομάδας, η παραίτηση της καγκελαρίου Κλαούντια Μπλουμ, η αναστολή στο Κογκρέσο των μεταρρυθμίσεων στον τομέα της υγείας, των συντάξεων και της απασχόλησης, οι οποίες αποτελούν μέρος του «Paquetazo» της κυβέρνησης Ντούκε, το οποίο απαιτούν οι οίκοι αξιολόγησης και το ΔΝΤ.

Τα αποτελέσματα αυτά επιτεύχθηκαν παρά την άνευ προηγουμένου εξάπλωση αστυνομικών και στρατιωτικών δυνάμεων στη χώρα, η οποία εγκρίθηκε από την κυβέρνηση του Ιβάν Ντούκε εναντίον των κοινωνικών κινητοποιήσεων. Οι 50 δολοφονημένοι, οι 400 εξαφανισμένοι, οι εκατοντάδες τραυματίες και οι δεκάδες σεξουαλικά κακοποιημένες γυναίκες, που είχαν ως αποτέλεσμα στην περίπτωση της 17χρονης Άλισσον Μελέντεζ, που βιάστηκε σε μια Μονάδα Άμεσης Επέμβασης –URI– στο Ποπαγιάν, την τραγική απόφασή της να αυτοκτονήσει, ήταν η συνέπεια μιας εμφυλιοπολεμικής μεθόδου αντιμετώπισης της διαμαρτυρίας των πολιτών από την ESMAD, την αστυνομία, το στρατό και τους ένοπλους πολίτες. Στο Κάλι, η καταστολή περιελάμβανε τη χρήση πυροβόλων όπλων, χειροβομβίδων και χημικών εναντίον των διαδηλωτών και των γύρω γειτονιών ή κατοικιών, ακόμη και πολυβόλα από στρατιωτικά ελικόπτερα, όπως συνέβη στο Σιλοέ.

Στα περίχωρα της Μπούγκα, στην Παναμερικανική Εθνική Οδό, χρησιμοποιήθηκαν επίσης αερομεταφερόμενες στρατιωτικές μονάδες και οι γύρω γειτονιές περικυκλώθηκαν από ESMAD και δέχθηκαν επιθέσεις με χημικά και εκρηκτικά όπλα. Στο Ποπαγιάν, η μιλιταριστική απάντηση στην εξέγερση της λαϊκής αγανάκτησης που προκάλεσαν οι αστυνομικές καταχρήσεις έχει ήδη στοιχίσει έναν νεκρό, έναν αγνοούμενο και έναν τραυματία φοιτητή. Κάτι παρόμοιο συνέβη και στο Γιούμπο. Αυτά τα στρατιωτικά «θέατρα επιχειρήσεων» εγκρίθηκαν προσωπικά και άμεσα από τον πρόεδρο Ιβάν Ντούκε, τον γενικό διοικητή των ενόπλων δυνάμεων Εντουάρντο Ζαπατέιρο, τον γενικό διευθυντή της αστυνομίας Χόρχε Λουίς Βάργκας, στους οποίους πρέπει να προσθέσουμε την ευθύνη λόγω παράλειψης των τοπικών δημάρχων που παρέδωσαν τον έλεγχο της «δημόσιας τάξης» των πόλεων χωρίς καν συζήτηση. Όλοι αυτοί είναι υπεύθυνοι για γενοκτονία και τρομοκρατία κατά των λαών και πρέπει να δικαστούν ως τέτοιοι ενώπιον του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου και των διεθνών οργανισμών που δημιουργήθηκαν για το σκοπό αυτό.

Αυτή η μιλιταριστική βαρβαρότητα επιβεβαιώνει ότι είμαστε μάρτυρες της κατάρρευσης του λεγόμενου «κράτους δικαίου» και επιβεβαιώνει ότι υπάρχει ένας αβυσσαλέος διαχωρισμός μεταξύ των θεσμών μιας επισφαλούς αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και των κοινωνικών διεκδικήσεων της πλειοψηφίας των Κολομβιανών.

Η συστηματική και προγραμματισμένη εφαρμογή της κρατικής τρομοκρατίας καταδεικνύει επίσης την κρίση του περιφερειακού καπιταλισμού στη χώρα που συνδέεται με τη χειρότερη οικονομική κρίση στην ιστορία του καπιταλισμού και επιδεινώνεται από την πανδημία Covid-19. Έχουμε φτάσει στο αδιέξοδο ενός κράτους και ελίτ ανίκανων να ικανοποιήσουν τις πιο βασικές ανάγκες του πληθυσμού, τώρα και μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.

Το κοινωνικό ξέσπασμα ξεπέρασε τις κλασικές μορφές λαϊκής κινητοποίησης, καθιστώντας δυνατές τις εκφράσεις αλληλεγγύης, όπως με την παρουσία των ιθαγενών «Μίνγκα» στο Κάλι και τους αποκλεισμούς και την αυτοάμυνα (οδοφράγματα) στις πόλεις ως βασικά σημεία μιας γνήσιας εθνικής απεργίας.

Αυτοί που πρωτοστάτησαν στους αποκλεισμούς, η λεγόμενη «πρώτη γραμμή» είναι νέοι άνθρωποι περιθωριοποιημένοι από τον νεοφιλελευθερισμό, χωρίς υγεία, εκπαίδευση και εργασία, που ήρθαν να διαμαρτυρηθούν από οργή, ενωμένοι από την απελπισία. Δεν πιστεύουν στους συμβατικούς θεσμούς, ούτε στα πολιτικά κόμματα, είτε προέρχονται από την αριστερά είτε από τη δεξιά.

Οργανώνονται «από τα κάτω» σε αργές διαδικασίες συντονισμού που βασίζονται στα αιτήματα της αντίστασης του δρόμου· απορρίπτουν την προσωπική ηγεσία, διακηρύσσουν την «οριζοντιότητα» στη λήψη αποφάσεων και έχουν αποκτήσει μεγάλη κοινωνική νομιμοποίηση στις γειτονιές όπου δραστηριοποιούνται και διευκολύνουν τις λαϊκές συνελεύσεις. Αυτά οι αποκλεισμοί σε αστικές περιοχές, σύμφωνα με δημόσιες δηλώσεις του Αρχιεπισκόπου του Κάλι, Νταρίο Μονσάλβε, «αποτελούν σχεδόν τον μοναδικό τρόπο που έχουν οι ακτιβιστές της απεργίας για να ακουστούν…» και προέκυψαν επίσης ως απάντηση στην πολιορκία των πόλεων από τις ένοπλες δυνάμεις.

Το γεγονός ότι οι ημέρες των καθημερινών διαδηλώσεων ξεκίνησαν πριν από περισσότερες από δύο εβδομάδες και ότι οι αποκλεισμοί παρουσιάστηκαν από την κυβέρνηση, τους επιχειρηματίες και τους τοπικούς εμπόρους ως υπεύθυνοι για την έλλειψη βασικών ειδών πρώτης ανάγκης και καυσίμων, παρά την ενεργοποίηση των «ανθρωπιστικών διαδρόμων» από τους διαδηλωτές, έχει ανοίξει τη συζήτηση για το αν θα διατηρηθούν. Από αυτή την άποψη, θεωρούμε ότι οποιασδήποτε απόφασης θα πρέπει να προηγηθούν εγγυήσεις για τη μη δίωξη ή ποινικοποίηση όλων όσοι πρωτοστατούν στους αποκλεισμούς, υπό την εποπτεία οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και, στο μέτρο του δυνατού, με διεθνή συμφωνία και με ρητές δεσμεύσεις από την εθνική κυβέρνηση. και τους τοπικούς ηγέτες σχετικά με τα αιτήματά τους. Αυτό που συμβαίνει στο Κάλι μετά την αποτυχία των διαπραγματεύσεων που επιχειρήθηκαν με το γραφείο του δημάρχου είναι αντίθετο με αυτό που χρειαζόμαστε για να βρούμε λύσεις στην παρούσα κατάσταση. Οι ηγέτες των γειτονιών που συμμετείχαν στη σύσκεψη εντοπίστηκαν και αυτή τη στιγμή κρατούνται από την αστυνομία σε κατ’ οίκον περιορισμό για να τους ασκηθεί δίωξη.

Όσον αφορά την πολιτική απόφαση σε σχέση με τους αποκλεισμούς, θεωρούμε ότι αυτή θα πρέπει να αφορά εκείνους που τους έχουν οργανώσει ως μορφή νόμιμης αντίστασης, δηλαδή τα μέλη των μετώπων και της στενής υλικοτεχνικής υποστήριξης. Αυτοί που πρωτοστάτησαν στις συγκρούσεις στους δρόμους, και απ’ αυτούς προέρχονται οι νεκροί, οι τραυματίες και οι αγνοούμενοι, είναι αυτοί που έχουν την ηθική εξουσία να πάρουν αυτή την απόφαση. Το ίδιο πρέπει να ειπωθεί και για τα οδοφράγματα των μεταφορέων και των αγροτών.

Οι γιγαντιαίες πορείες που είδαμε τις τελευταίες ημέρες στην Ιμπαγκουέ, τη Νέιβα και την Μπογκοτά και οι κοινωνικές οργανώσεις που ενώθηκαν, όπως οι μεταφορείς σε όλη τη χώρα και οι καλλιεργητές κόκας στα νοτιοδυτικά, επιβεβαιώνουν ότι αυτή η λαϊκή εξέγερση βρίσκεται σε άνοδο, γι’ αυτό και πιστεύουμε ότι ο αποφασιστικός παράγοντας είναι το άνοιγμα πολιτικών εναλλακτικών λύσεων «από τα κάτω» στην κρίση του περιφερειακού καπιταλισμού στη χώρα.

Αυτό δείχνει ότι η αυτοοργάνωση και η άμεση δημοκρατία που εκφράζονται με πολλαπλές μορφές αντίστασης συμβάλλουν στην εδραίωση ενός «παράλληλου θεσμικού πλαισίου» που υπερβαίνει τα στενά όρια της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Αυτή η εξέγερση ξεπέρασε τον παραδοσιακό αντιπροσωπευτικό χαρακτήρα των συνδικαλιστικών οργανώσεων και της επίσημης εθνικής απεργιακής ηγεσίας, επιβεβαιώνοντας ότι η στενή τους δράση διαμαρτυρίας δεν ανταποκρίνεται στα αιτήματα του πλατιού λαϊκού φάσματος. Την 1η Μαΐου, υπήρξαν δραματικές αποδείξεις για αυτό. Ενώ στις αψιμαχίες στους δρόμους η αστυνομική βία είχε ήδη προκαλέσει θανάτους και εξαφανίσεις, οι συνδικαλιστικές ομοσπονδίες κάλεσαν σε εορτασμό της ημέρας των εργαζομένων με μια «εικονική παρέλαση». Η δυσπιστία που νιώθουν οι ηγέτες της γειτονιάς και του λαού σε σχέση με τις διαπραγματεύσεις που προσπαθεί να διεξάγει η απεργιακή επιτροπή πηγάζει από αυτή την πραγματικότητα.

Η λαϊκή εξέγερση καταδεικνύει επίσης την ανικανότητα ενός Κογκρέσου και των πολιτικών κομμάτων που είναι βυθισμένα στη διαφθορά και τις δεσμεύσεις προς τις επιχειρήσεις των μεγάλων καπιταλιστών, καθώς και των ρυθμιστικών αρχών και των ανώτατων δικαστηρίων που έχουν παίξει το ρόλο του συνεργού απέναντι στη μιλιταριστική βαρβαρότητα που βιώνουμε σήμερα. Για το λόγο αυτό, έχει ξεσπάσει μια θεσμική κρίση που θα μπορούσε να καταλήξει στην παραίτηση του προέδρου Ντούκε. Η εξέλιξη των γεγονότων και οι συσχετισμοί δυνάμεων που θα διαμορφωθούν στο άμεσο μέλλον θα καθορίσουν αν είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί αυτή η δυνατότητα, η οποία θα αποτελούσε πραγματικό πλήγμα για το νεοφιλελεύθερο και μιλιταριστικό πολιτικό καθεστώς. Συμφωνούμε ότι είναι απαραίτητο να το θέσουμε από εδώ και στο εξής, όπως έχει προταθεί, με αυξανόμενη δύναμη, από τις πολιτικές και κοινωνικές οργανώσεις. Η παραγνώριση αυτής της πιθανότητας με το σκεπτικό ότι θα δημιουργούσε ένα «θεσμικό κενό» που θα οδηγούσε στην άφιξη στο Παλάτι του Ναρίνιο του αντιπροέδρου ή του προέδρου του Κογκρέσου, οι οποίοι υποτίθεται ότι είναι χειρότεροι από τον Ντούκε, ή ότι η παραίτηση θα άνοιγε το δρόμο σε ένα στρατιωτικό πραξικόπημα, λόγοι για τους οποίους είναι απαραίτητο να «υπερασπιστούμε τον Ντούκε από τον Ουριμπισμό» που τον έφερε στην εξουσία, τον απαλλάσσει από την πολιτική ευθύνη για τη συλλογική δολοφονία εναντίον ανυπεράσπιστων ανθρώπων, ως επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων, και επίσης ξεκινά από το λανθασμένο κριτήριο ότι το βάθεμα της θεσμικής κρίσης που θα άνοιγε τη λαϊκή ανατροπή μιας αντιδραστικής κυβέρνησης όπως αυτή του Ντούκε, κάτι πρωτοφανές στην ιστορία της χώρας, θα μπορούσε να επιλυθεί μόνο εντός του ίδιου θεσμικού πλαισίου που καταρρέει.

Αντιθέτως, θεωρούμε ότι ένας λαϊκός θρίαμβος με αυτά τα χαρακτηριστικά θα ανοίξει μεγάλες δυνατότητες για την αυτόνομη πολιτική δράση του λαού και θα ανοίξει το δρόμο για τη σύγκληση μιας Συντακτικής και Λαϊκής Συνέλευσης. Θα ήταν ο καλύτερος τρόπος για να απομονωθεί και να ηττηθεί η πολιτική αντίδραση και οι πραξικοπηματίες, σε μια εποχή που υπάρχει τεράστια λαϊκή αλληλεγγύη σε διεθνές επίπεδο.

Οι κοινωνικοί και λαϊκοί ηγέτες έχουν επίσης τονίσει τα ακόλουθα οικονομικά και κοινωνικά αιτήματα που υποστηρίζουμε και που μπορούν να αποτελέσουν μια ελάχιστη πλατφόρμα έκτακτης ανάγκης απέναντι στην εξαθλίωση στην οποία έχουν υποβληθεί εκατομμύρια Κολομβιανοί λόγω των νεοφιλελεύθερων πολιτικών που συνεχίζει να επιβάλλει η κυβέρνηση Ντούκε:

• Δίωξη και τιμωρία των υπευθύνων για τις δολοφονίες και τις εξαφανίσεις που συνέβησαν κατά τη διάρκεια της στρατιωτικοποίησης της κοινωνικής διαμαρτυρίας. Τιμωρία των υπευθύνων για τους βιασμούς γυναικών. Διάλυση της ESMAD και μετατροπή της αστυνομίας σε πολιτικό σώμα εξαρτώμενο από το Υπουργείο της Κυβέρνησης.
• Να σταματήσουν οι δολοφονίες και οι σφαγές των κοινωνικών ηγετών. Να προωθηθεί μια ανθρωπιστική συμφωνία με όλες τις ένοπλες ομάδες από τώρα και στο εξής, προκειμένου να βρεθεί μια διέξοδος από τη σύγκρουση, η οποία πρέπει να καταλήξει σε τραπέζια διαπραγματεύσεων διαφοροποιημένα ανάλογα με τα χαρακτηριστικά της κάθε ομάδας.
• Βασικό εισόδημα έκτακτης ανάγκης για όσους εργάζονται στον άτυπο τομέα και τους ανέργους. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, είναι απαραίτητο να ανασταλεί η πληρωμή του δημόσιου χρέους που σήμερα αντιπροσωπεύει το 63% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος και να πραγματοποιηθεί μια δημοκρατική και αναδιανεμητική φορολογική μεταρρύθμιση που θα καθιερώσει φόρο πλούτου για τους πλούσιους και τους υπερπλούσιους, ο οποίος δεν θα εκπίπτει από τον φόρο εισοδήματος· φορολόγηση των εταιρικών μερισμάτων και των κληρονομιών, καθώς και κατάργηση των φοροαπαλλαγών για τις μεγάλες επιχειρήσεις και τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Εκπλήρωση των ειρηνευτικών συμφωνιών, ιδίως όσον αφορά την εθελοντική υποκατάσταση των καλλιεργειών και την υλοποίηση συλλογικών σχεδίων που βελτιώνουν το βιοτικό επίπεδο των αγροτικών και εθνοτικών κοινοτήτων, με βάση την επισιτιστική αυτάρκεια.
• Πρόγραμμα δημιουργίας θέσεων εργασίας για τους νέους, επέκταση της κλίμακας κάλυψης και χρηματοδότηση της εγγραφής φοιτητών στα δημόσια πανεπιστήμια.
• Κάτω η γενοκτονική κυβέρνηση του Ιβάν Ντούκε!
• Για μια εναλλακτική λύση απέναντι στην σημερινή κρίση: Μια Συντακτική και Λαϊκή Συνέλευση!

Movimiento Ecosocialista de Colombia

18 Μαΐου 2021

Μετάφραση: e la libertà

Movimiento Ecosocialista de Colombia, «The popular uprising is bringing down the neoliberal and militarist regime», International Viewpoint, 25 Μαΐου 2021.

Movimiento Ecosocialista de Colombia: «El levantamiento popular está derrumbando el régimen neoliberal y militarista de Duque»