Μελλοντική κοινωνία - Σημειώσεις της επιτροπής LGBTIQ της 4ης Διεθνούς

Για μια εναλλακτική κοινωνία

Στη Διεθνή Επιτροπή του 2019 συζητήθηκε η «Πρόταση για μια προγραμματική συζήτηση». Και αποφασίστηκε να συνεχίσει πλατιά και δημόσια η συζήτηση πάνω στην αντίληψή μας για μια νέα κοινωνία. Σε αυτή την προοπτική, ζήτησε σε τρεις από τις επιτροπές της να αναπτύξουν, πέρα από την οργάνωση της διαρκούς δραστηριότητας στα σημερινά κοινωνικά κινήματα, και τη σκέψη μας για τον τύπο της κοινωνίας που θέλουμε. Οι τρεις αυτές επιτροπές -για την οικολογία, για το ζήτημα LGBTIQ και για την καταπίεση των γυναικών και το φεμινισμό- επεξεργάστηκαν η κάθε μία τους από μια μικρή συμβολή για να αναπτυχθεί η συζήτηση αυτή. Εδώ δημοσιεύουμε το κείμενο της επιτροπής ΛΟΑΤΚΙ της 4ης Διεθνούς.

Το σχέδιό μας για τη μελλοντική κοινωνία

Σημειώσεις της επιτροπής LGBTIQ της 4ης Διεθνούς

Το ζήτημα της σχέσης ανάμεσα στον αγώνα για τη χειραφέτηση των ΛΟΑΤΚΙ και το όραμά μας για το σοσιαλισμό έχει ήδη προσεγγιστεί, σε κάποιο βαθμό, με το ντοκουμέντο για την απελευθέρωση των λεσβιών/ομοφυλόφιλων που υιοθετήθηκε κατά το 15ο Παγκόσμιο Συνέδριο της 4ης Διεθνούς το 2003, ιδιαίτερο με το 2ο τμήμα του κειμένου με τίτλο «Οι θέσεις που υιοθετούμε».

Η επιτροπή LGBTIQ ξεκίνησε, επομένως, από το κείμενο εκείνο, για να συντάξει αυτές τις θέσεις για τη Διεθνή Επιτροπή και επίσης προσπάθησε να ενσωματώσει τις κρίσιμες ιδέες του βιβλίου Warped του Peter Drucker. Προσπαθήσαμε να χρησιμοποιήσουμε μια πιο ενσωματωμένη γλώσσα από του κειμένου του 2003 και να προσθέσουμε και νέα σημεία που, όπως ελπίζουμε, αντικατοπτρίζουν τις κρίσιμες συζητήσεις που εμείς και το κίνημα γνωρίσαμε από τότε.

Πιστεύουμε ότι πρόκειται για μια σημαντική συζήτηση, παρό,τι δεν είναι εύκολη. Ιδιαίτερα σε αυτούς τους σκοτεινούς καιρούς, είναι σημαντικό να διατυπώσουμε / υποστηρίξουμε την αρχή της ελπίδας.

Θέση 1

Για να αναπτύξουμε και να εξηγήσουμε το όραμά μας για τη σοσιαλιστική κοινωνία, για την οποία αγωνιζόμαστε, πρέπει ιδιαίτερα να εντάξουμε σε αυτό και ένα όραμα για χειραφέτηση των ΛΟΑΤΚΙ, αντιτασσόμενοι στις καταπιεστικές αντιλήψεις που εγκλωβίζουν την αρρενωπότητα, τη θηλυκότητα και τη σεξουαλικότητα -πέρα από το δυισμό του φύλου. Εργαζόμαστε για μια κοινωνία στην οποία το φύλο δε θα αποτελεί κεντρική κατηγορία για την οργάνωση της κοινωνικής ζωής και στην οποία οι έννοιες της «ετεροσεξουαλικότητας» και της «ομοσεξουαλικότητας», στο μέτρο που υπάρχουν, δε θα έχουν νομικές και οικονομικές επιπτώσεις.

Για να υπάρξει μια τέτοια μετάβαση, θα χρειαστεί ιδιαίτερα μια ενεργή καμπάνια κατά των στερεοτύπων που επιβάλλονται στο σύνολο της κοινωνίας μέσα από τις οικογένειες, τις κοινοτικές οργανώσεις (ιδιαίτερα από πολλές θρησκευτικές οργανώσεις), από τα μίντια και από τους δημόσιους θεσμούς -ιδιαίτερα από τα εκπαιδευτικά συστήματα. Οι καμπάνιες αυτές θα συνεχίσουν να διεξάγονται για ένα διάστημα και μετά τη σοσιαλιστική επανάσταση.

Θα πρέπει επίσης να επιτεθούμε και στα στερεότυπα των ανθρώπων από διαφορετικές φυλές, που συχνά βασίζονται σε υποτιμητικές εικόνες του σώματος και της σεξουαλικότητας των ανθρώπων διαφορετικών φυλών -συχνά, τουλάχιστον σε ένα βαθμό, στη βάση του γεγονότος ότι συλλαμβάνονται ως «αποκλίνοντα» από αυτό που προωθείται ως «πολιτισμένο» πρότυπο, καθώς και εξαιτίας της διαγραφής της πλούσιας κληρονομιάς της σεξουαλικότητας του ίδιου φύλου και των προκλήσεων απέναντι στο δυισμό του φύλου από πολλούς προ-ιμπεριαλιστικούς και ιθαγενείς πολιτισμούς.

Αυτό σημαίνει επίσης την αμφισβήτηση του γεγονότος ότι και οι ανάπηροι βλέπουν συχνά να τους αρνούνται το δικαίωμα να έχουν σεξουαλική ζωή ή γελοιοποιούνται ή γίνονται θύματα διακρίσεων όταν διεκδικήσουν το δικαίωμά τους αυτό.

Θέση 2

Η χειραφέτηση των ΛΟΑΤΚΙ είναι τμήμα μιας πιο πλατιάς ανθρώπινης σεξουαλικής χειραφέτησης, για την οποία εμείς αγωνιζόμαστε. Θέλουμε να απελευθερώσουμε την ανθρώπινη σεξουαλικότητα από αυτό που η απόφαση του 1979 για τη χειραφέτηση των γυναικών ονόμαζε «πλαίσιο οικονομικού καταναγκασμού, προσωπικής εξάρτησης και σεξουαλικής καταπίεσης», στο οποίο εγκλωβίζεται σήμερα. Μια σεξουαλική δραστηριότητα που είναι ελεύθερα συναινετική και ηδονική για όλους όσους συμμετέχουν σε αυτήν προσφέρει από μόνη της την επαρκή δικαιολόγησή της.

Εμείς αγωνιζόμαστε για μια κοινωνία στην οποία τα σώματά μας, οι επιθυμίες μας και τα συναισθήματά μας θα πάψουν να είναι πράγματα για αγορά και πώληση, στην οποία το εύρος των επιλογών για όλους -ως γυναίκες, άντρες, σεξουαλικά όντα, νέοι, ηλικιωμένοι- θα είναι σημαντικά διευρυμένο και όπου οι άνθρωποι θα μπορούν να αναπτύσσουν νέους τρόπους δημιουργίας σεξουαλικών σχέσεων, ζωής, εργασίας και ανατροφής των παιδιών μαζί.

Θέλουμε έναν κόσμο στον οποίο το σώμα και η σεξουαλικότητα των ανθρώπων (ιδιαίτερα των γυναικών) δε θα θεωρείται πλέον ως πράγμα, στον οποίο η ευτυχία δε θα εξαρτάται πλέον από την απόκτηση του «καλού» εταίρου, στον οποίο η καθημερινή ζωή θα είναι ερωτική και αισθησιακή και δε θα περιορίζεται σε έναν χώρο ψυχαγωγίας και σεξουαλικής κατανάλωσης. Θέλουμε μια κοινωνία στην οποία όλα τα άτομα (ιδιαίτερα οι γυναίκες) να απολαμβάνουν μια σεξουαλική αυτονομία χωρίς να πάψουν να συμμετέχουν σε μια κοινότητα. Θέλουμε έναν κόσμο στον οποίο ο έρωτας θα κατανοείται ως βαθιά κοινωνικός.

Μας είναι αδύνατον σε εμάς που έχουμε διαμορφωθεί από την αλλοτριωμένη κοινωνία στην οποία ζούμε να φανταστούμε πώς η σεξουαλικότητα θα αναπτυχθεί σε αυτό το πλαίσιο και είναι επομένως σημαντικό να αποφεύγουμε τις προβλέψεις με βάση τις δικές μας ατομικές βλέψεις.

Η πάλη ενάντια σε κάθε μορφή σεξουαλικής, φυσικής και/ή ψυχολογικής, βίας είναι ουσιαστικό τμήμα του αγώνα αυτού. Η έκρηξη κινημάτων όπως το #NiUnaMenos και η όσο γίνεται μεγαλύτερη έκθεση της ανομολόγητης σεξουαλικής βίας και άλλων μορφών βίας ενάντια στα παιδιά και τους νέους, όχι μόνο μέσα στην οικογένεια αλλά και μέσα στους θεσμούς -συχνά θρησκευτικούς- μπορούν να είναι σημαντικοί σύμμαχοι αυτού του οράματος. Ταυτόχρονα, συμμαχούμε με τις δυνάμεις αυτές, ιδιαίτερα τους νέους, που παλεύουν για ένα «σεξουαλικά θετικό» όραμα.

Θέση 3

Η πλήρης χειραφέτηση των ΛΟΑΤΚΙ συνεπάγεται το μαρασμό της καπιταλιστικής οικογένειας ως θεσμού και την αμφισβήτηση του ετεροφυλικού προτύπου που επιβάλλει το καπιταλιστικό κράτος. Η 4η Διεθνής θεωρεί ότι οι πλήρεις ισότητα και ελευθερία για τις γυναίκες, τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα και τους νέους, απαιτούν κοινωνικοποιημένες εναλλακτικές για τις λειτουργίες της οικογένειας, πράγμα που δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί πλήρως παρά μόνο με την ανατροπή του καπιταλισμού.

Θέση 4

Δουλεύουμε για να προσφέρουμε κοινωνικοποιημένες εναλλακτικές στις διάφορες λειτουργίες που σήμερα εκπληρώνει η οικογένεια:

• διάφορες μορφές συλλογικής και κοινοτικής ευθύνης για τη φροντίδα των παιδιών και των αρρώστων

• μια οικονομία που δεν εξαναγκάζει τους ανθρώπους να μεταναστεύουν από τις τοπικές τους κοινότητες

• διάφορες μορφές νοικοκυριών και συνεργασίας μέσα στις τοπικές κοινότητες

• και διάφορες μορφές φιλίας, αλληλεγγύης και σεξουαλικών σχέσεων

Στο πλαίσιο αυτού του συνολικού σχεδίου, εμείς αναγνωρίζουμε ότι, ιδεωδώς, τα άτομα και οι μικρές ομάδες θα έπρεπε να μπορούν να ασκήσουν όσο περισσότερες επιλογές είναι υλικά δυνατόν να προσφερθούν.

Έτσι, για παράδειγμα, η δημιουργία συλλογικών καντίνων, τόσο στον τόπο διαμονής όσο και στο χώρο εργασίας, δε θα έπρεπε να εμποδίσουν ένα άτομο από το να ετοιμάσει και να πάρει το πρωινό του μόνο του ή να μοιραστεί ένα φαΐ που ετοίμασε με μια μικρή ομάδα. Το ίδιο, εάν πρέπει να υπάρχουν συλλογικές υπηρεσίες φροντίδας για τα παιδιά, υψηλής ποιότητας και δωρεάν στις συνοικίες, ο χρόνος που αφιερώνουν μικρές ομάδες στα παιδιά θα έπρεπε επίσης να είναι εφικτός και θετικά αποτιμώμενος.

Θέση 5

Στους περισσότερους πολιτισμούς, η σεξουαλικότητα και η σεξουαλική δραστηριότητα είναι ακόμα πλευρές της ανθρώπινης ύπαρξης που αντιμετωπίζονται ως επικίνδυνες ή ως «ιδιοκτησία» της κοινωνίας -συχνά ανατίθενται στον έναν ή στον άλλο ή και στα δύο ανδρικά μέλη της οικογένειας και των θρησκευτικών θεσμών- και όχι στο άτομο. Αλλά οι επαναστατικές πρόοδοι στις τεχνικές της αναπαραγωγής κατά τις δεκαετίες του 1950 και του 1960 συνέβαλαν πολύ στην ανάδυση της βούλησης για σεξουαλική απελευθέρωση και επίσης διαχώρισαν τη σεξουαλικότητα από την αναπαραγωγή. Μια πολιτιστική ριζοσπαστικοποίηση αναδύθηκε κατά τις δεκαετίες του 1950 και του 1960 στη νεολαία και στους φοιτητές των ιμπεριαλιστικών χωρών, η οποία άρχισε να θέτει σε αμφισβήτηση, μεταξύ άλλων, την παραδοσιακή ταξινόμηση των φύλων. Οι νέες αυτές προκλήσεις στην παραδοσιακή κουλτούρα περιελάμβαναν νέες προσεγγίσεις στη σεξουαλικότητα.

Θέση 6

Οι αγώνες για το δικαίωμα στην έκτρωση και σε προσβάσιμο έλεγχο των γεννήσεων, όπως και ο αγώνας για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ, έθεσαν άμεσα σε αμφισβήτηση την παραδοσιακή έννοια που ταυτίζει το αποδεκτό σεξ με την αναπαραγωγή, με το γάμο και την οικογένεια. Οι νέες προοπτικές για το σεξ και τη σεξουαλικότητα ευνόησαν και μια νέα αξιολόγηση της σεξουαλικής ηδονής γενικότερα, αλλά και κυρίως για τις γυναίκες, που σε πολλούς πολιτισμούς δεν κοινωνικοποιούνταν με αναμονή για σεξουαλική ηδονή. Όταν το κίνημα των γυναικών προώθησε τις διεκδικήσεις στο χώρο της υγείας και της σεξουαλικής πληροφόρησης για τις γυναίκες, το έκανε με τη θεμελιακή ιδέα ότι οι γυναίκες είναι και αυτές σεξουαλικά όντα και έχουν δικαίωμα στη σεξουαλική ηδονή και στον έλεγχο των σεξουαλικών τους σχέσεων από τα οποία ιστορικά οι άντρες επωφελούνταν. Το ένα από τα κύρια μηνύματα που προώθησε ο αγώνας αυτός για τη σεξουαλική αυτονομία των γυναικών ήταν ότι δεν υπάρχει μόνο ένας τρόπος να απολαύσει κανείς τη σεξουαλικότητα, αλλά ότι στην πραγματικότητα υπάρχει πλειάδα δυνατοτήτων.

Για τους άντρες που έχουν σεξουαλικές σχέσεις με άλλους άντρες, για τους εργαζόμενους(ες) του σεξ και τις κοινότητες ΛΟΑΤΚΙ γενικότερα, η εμφάνιση του HIV άλλαξε το μέτρο με το οποίο οι σεξουαλικές πρακτικές μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου συζητιόνταν πιο ανοιχτά απ’ό,τι προηγουμένως σε πολλές κοινωνίες. Τα κράτη αναγκάστηκαν από αγωνιστικές οργανώσεις όπως η Act Up σε πολλές χώρες και από την Tratment Action Campaign στη Νότιο Αφρική να επεκτείνουν τη σεξουαλική εκπαίδευση στα σχολεία και τα γυμνάσια, να γνωστοποιήσουν τη διαθεσιμότητα των υπηρεσιών σεξουαλικής υγείας (που ασχολούνται με ένα φάσμα ζητημάτων πολύ πιο πλατύ από τον HIV) και να προωθήσουν πιο σίγουρες σεξουαλικές πρακτικές. Τα οφέλη από τον ακτιβισμό αυτόν ήταν, ωστόσο, πολύ άνισα στις διάφορες περιοχές του κόσμου, στις διάφορες κοινότητες (εξαιτίας της έλλειψης υλικού στις ενδιαφερόμενες γλώσσες, για παράδειγμα) και σε διάφορες χρονικές στιγμές. Σήμερα, με την ενίσχυση των δυνάμεων της άκρας δεξιά και των θρησκευτικών φονταμενταλισμών σε πολλές περιοχές του κόσμου, το ζήτημα αυτό είναι ακόμα πιο σημαντικό απ’ό,τι ήταν κατά το ανώτερο επίπεδο του ακτιβισμού ενάντια στο AIDS.

Θέση 7

Δουλεύουμε σε έναν κόσμο στον οποίο η βασική δημοκρατία της καθημερινής ζωής στηρίζεται σε πολλές μορφές αυτοοργάνωσης. Θα χρειαστεί οι οργανώσεις που αντιπροσωπεύουν τους καταπιεσμένους να συνεχίσουν να οργανώνονται στις μετεπαναστατικές κοινωνίες. Τα κινήματα απελευθέρωσης των γυναικών, τα κινήματα για τους λαούς διαφορετικών φυλών, τα κινήματα των αναπήρων, θα πρέπει να είναι ενεργά στο πλευρό των συνοικιακών οργανώσεων και των οργανώσεων στους χώρους δουλειάς, γιατί η καταπιεστική, κατασταλτική ιδεολογία των διακρίσεων είναι πιο παλιά από τις οικονομικές δομές που δημιούργησαν, όπως και η υπο-αντιπροσώπευση των πιο καταπιεσμένων. Ταυτόχρονα, αγωνιζόμαστε για μια ειδική εκπροσώπηση των ατόμων ΛΟΑΤΚΙ στο πλευρό των άλλων καταπιεσμένων ομάδων, μέσα στις συνοικιακές επιτροπές και στους χώρους δουλειάς, για να μπορέσουν οι οργανώσεις αυτές να έχουν τις μεγαλύτερες δυνατότητες ένταξης/αποδοχής που γίνεται. Επίσης αναγνωρίζουμε ότι η μορφή των κινημάτων θα ποικίλει πολύ ανάλογα με τις διάφορες περιοχές του κόσμου.

Επιτροπή ΛΟΑΤΚΙ της 4ης Διεθνούς