Μπροστά στις λαϊκές κινητοποιήσεις στην Κούβα και στις ιμπεριαλιστικές επιθέσεις

• Να σταματήσει αμέσως ο ιμπεριαλιστικός οικονομικός αποκλεισμός της Κούβας!

• Για μια ελεύθερη και κυρίαρχη Κούβα!

• Κάτω η ιμπεριαλιστική ανάμειξη!

• Για μια σοσιαλιστική δημοκρατία στην Κούβα!

Στις 11 Ιουλίου, είδαμε κινητοποιήσεις εξαιτίας των τρομερών ελλείψεων που γνωρίζει η Κούβα από τότε που ο Τραμπ την κατέταξε στον κατάλογο των τρομοκρατικών χωρών, κόβοντας τα εμβάσματα από τις ΗΠΑ προς το νησί. Αυτές αυξήθηκαν και με την πανδημία, που περιέκοψε δραματικά και τα έσοδα από τον τουρισμό. Και αυτό σε ένα νησί που αναγκάζεται να εισάγει ένα μεγάλο μέρος των καταναλωτικών του προϊόντων, χωρίς να έχει καμία διεθνή στήριξη (οι τεράστιες δυσκολίες που υφίσταται η Βενεζουέλα επίσης είχαν αρνητικές επιπτώσεις για την Κούβα), πράγμα που, από πολλές απόψεις, θυμίζει τις χειρότερες στιγμές της «ειδικής περιόδου». Το εμπάργκο αυτό επίσης εμποδίζει και την παραγωγή εμβολίων κατά του Covid-19 για τους Κουβανούς, παρόλο που η ίδια η Κούβα βοήθησε πολλές χώρες στη διάρκεια της πανδημίας.

Σε αυτό προστίθεται η βαθιά δυσαρέσκεια που υπάρχει στο νησί: η κοινωνική διαφοροποίηση ενισχύθηκε πολύ στη διάρκεια των τελευταίων τριάντα χρόνων, περίοδο κατά την οποία η κυβέρνηση προσπάθησε να προσελκύσει ξένες επενδύσεις, ανέπτυξε τον τουριστικό τομέα και επέτρεψε μια αύξηση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας με απασχόληση μισθωτής εργασίας. Σε κατάσταση σπανιότητας αγαθών, η άνιση πρόσβαση στα αμερικανικά δολάρια ενίσχυσε ακόμα περισσότερο τις ανισότητες, που ωστόσο παρέμειναν πολύ πιο ήπιες απ’ό,τι στις χώρες που αποκατέστησαν τον καπιταλισμό, όπως η Κίνα, το Βιετνάμ και το τέως μπλοκ της ανατολικής Ευρώπης. Στην Κούβα, δεν αναπτύχθηκε κανένας μεγάλος τοπικός καπιταλιστικός τομέας που να μπορεί να εκμεταλλεύεται μισθωτή εργασία. Είναι αλήθεια, βέβαια, ότι ο τοπικός καπιταλιστικός τομέας βρίσκεται σε πλήρη ανάπτυξη, όμως με κανέναν τρόπο στην έκταση που πήρε στις προαναφερόμενες χώρες. Οι συνταγματικές τροποποιήσεις του 2019 έδειξαν σαφώς ότι εξακολουθούν να υπάρχουν νομικά εμπόδια στην ελεύθερη ανάπτυξη του καπιταλιστικού τομέα, ιδιαίτερα μέσα από τον περιορισμό του αριθμού μισθωτών που μπορεί να προσλάβει ο τοπικός ιδιωτικός τομέας.

Στις ανησυχητικές επιπτώσεις που έχουν για την ικανοποίηση των αναγκών του πληθυσμού, μέσα από την εθνική παραγωγή, τόσο η αύξηση των ανισοτήτων όσο και το εμπάργκο, πρέπει να προσθέσουμε την ανάπτυξη των ευαγγελικών θρησκευτικών αιρέσεων, που πιέζουν, για παράδειγμα, την κυβέρνηση να περιορίσει την πλήρη αναγνώριση των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+.

Πρέπει επίσης να αναφερθεί και η δραστηριοποίηση των νέων γενεών, που είναι πολύ συνδεδεμένες με τα κοινωνικά δίκτυα και μεταξύ των οποίων έχει αναπτυχθεί και μια νέα γενιά καλλιτεχνών, που δεν αισθάνονται ότι τις αφορά η κληρονομιά της επανάστασης. Ταυτόχρονα, ένα σημαντικό τμήμα της γενιάς που συμμετείχε άμεσα στην επαναστατική διαδικασία του τρίτου τέταρτου του προηγούμενου αιώνα σβήνει.

Το κοκτέιλ αυτό γίνεται εκρηκτικό σε ένα περιβάλλον όπου η κυβέρνηση δε διαθέτει μεγάλα περιθώρια ελιγμών για να μπορέσει να μειώσει βραχυχρόνια τις επιπτώσεις των ελλείψεων και βρίσκει και αντιστάσεις στο άνοιγμα μιας δημοκρατικής διαδικασίας λήψης αποφάσεων που θα μπορούσε να προσελκύσει τις νέες γενιές (η συνταγματική διαδικασία του 2018-2019 ήταν μια προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά ήταν σαφώς ανεπαρκής). Ευνοώντας τις γραφειοκρατικές μεθόδους, η κυβέρνηση δεν κάνει καμία προσπάθεια για να αυξήσει τη συμμετοχή των εργαζομένων και κυρίως για να αναπτύξει τον εργατικό έλεγχο στις επιχειρήσεις και τον έλεγχο της κοινωνίας από τους πολίτες. Αυτό είναι που εξηγεί την καταστολή και την κινητοποίηση τομέων που της είναι πιστοί, για να σταματήσει τις διαμαρτυρίες και να προσπαθήσει να ανακτήσει τουλάχιστον ένα τμήμα των τουριστικών εσόδων της καλοκαιρινής περιόδου, πράγμα που θα της ξαναέδινε ένα περιθώριο ελιγμών για να αντικρούσει ορισμένες πλευρές της λαϊκής απομάκρυνσης. Ο λόγος του προέδρου, Μιγκέλ Ντίας-Κανέλ, την Κυριακή 11 Ιουλίου, μετά από το κύμα διαμαρτυριών που άγγιξε περισσότερες από δώδεκα πόλεις της χώρας, από την Ανατολή ώς τη Δύση, δεν αποτελεί κατάλληλη απάντηση στην κατάσταση. Παρόλο που ο Ντίας-Κανέλ αναγνώρισε πως πολλοί από τους διαδηλωτές ανησυχούν ειλικρινά για τις δυσκολίες της ζωής τους, δεν έκανε ωστόσο καμία αυτοκριτική για τη διαχείρισή του της κατάστασης και απλώς υπογράμμισε τους χειρισμούς του αντεπαναστατικού τομέα που υποστηρίζει σαφώς την επέμβαση των ΗΠΑ, πράγμα που προφανώς είναι καταδικαστέο. Το κυβερνητικό κάλεσμα στους επαναστάτες για να κινητοποιηθούν στους δρόμους ως απάντηση στις αντεπαναστατικές απειλές κινδυνεύει να προκαλέσει συγκρούσεις και αυξημένη καταστολή.

Δεν μπορούμε να ξεχωρίσουμε τις διαμαρτυρίες στην Κούβα από αυτά που συμβαίνουν σε άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής όπου, με διαφορετικά κίνητρα, η ακρίβεια της ζωής έχει επιδεινώσει την πανδημία και όπου τα υπερφιλελεύθερα μέτρα οδήγησαν σε κοινωνικές εκρήξεις, όπως στην Κολομβία πρόσφατα ή στον Ισημερινό και στη Χιλή το 2019. Η πανδημία έχει αναμφίβολα οξύνει όλες τις κοινωνικές αντιφάσεις σε διεθνές επίπεδο, αλλά και ιδιαίτερα στη Λατινική Αμερική, οδηγώντας σε αυξημένο κοινωνικό αποκλεισμό και σε αύξηση των ανισοτήτων. Παρά την παραδειγματική της, από πολλές απόψεις, περίθαλψη υγείας, η Κούβα δεν μπορεί πάντως να αποκοπεί από τις πιο στρεβλές οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της παγκόσμιας κρίσης και της πανδημίας. Ωστόσο, η κοινωνική αντίσταση στη Λατινική Αμερική, που επίσης αναπτύσσεται, αντικρούοντας τα οικονομικά και πολιτικά σχέδια του ιμπεριαλισμού στην περιοχή, ευνοεί τη ρήξη της απομόνωσης της Κούβας και τη διατήρηση της πολιτικής της ανεξαρτησίας.

Δυστυχώς, σημαντικοί τομείς της αριστεράς δεν αναλύουν καθόλου κριτικά την κατάσταση που βιώνει η Κούβα, τη φθορά του πολιτικού της συστήματος και την απελπισία των νέων γενεών. Αντίθετα, βλέπουμε σε πολλές χώρες μια άκριτη σύσφιξη γραμμών, όπου όλα ανάγονται σε μια συνωμοσία του ιμπεριαλισμού, όπου η ίδια η λαϊκή κινητοποίηση δεν θεωρείται ως νομιμοποιημένη και αποδίδεται αποκλειστικά στους «πράκτορες του ιμπεριαλισμού». Είναι προφανές ότι ο ιμπεριαλισμός προσπαθεί να διαστρέψει το νόημα των κοινωνικών διαμαρτυριών για να εξυπηρετήσει τα δικά του συμφέροντα μέσα στις διάφορες διεθνείς διενέξεις ενός κόσμου με όλο και μεγαλύτερους σπασμούς, ακόμα περισσότερο που αφορά μια χώρα που η επικυριαρχία της μοιάζει παραδειγματική στην περιοχή για την αντίστασή της... Και ασφαλώς το κάνει όλο και περισσότερο μέσα από ισχυρές καμπάνιες στα κοινωνικά δίκτυα, προσπαθώντας με αυτές να καθοδηγήσει την κοινωνική δυσαρέσκεια από το εξωτερικό, για να τη διοχετεύσει προς μια κατάρρευση της κουβανικής κυβέρνησης. Αλλά το να παρουσιάζονται όλα ως το προϊόν της ανάμειξης των μεγάλων δυνάμεων αποτελεί τοποθέτηση που απέχει πολύ από τη σύνθετη και αντιφατική πραγματικότητα. Επιπλέον, η απάντηση αυτή αγνοεί την ίδια τη συμμετοχή των λαϊκών τομέων στις κοινωνικές διενέξεις, ως αν όλα δεν ήταν παρά μια παρτίδα σκάκι, στην οποία ο λαός δεν καλείται ποτέ και στην οποία θεωρείται ο ίδιος ως ανήλικος και ανίκανος να συνειδητοποιήσει τα δικά του συμφέροντα και να τα υπερασπίσει.

Παρόλο που η κατάσταση είναι σύνθετη και αντιφατική, εμείς, η 4η Διεθνής, που από την αρχή είχαμε στηρίξει άνευ όρων την κουβανική επανάσταση, υποστηρίζουμε ορισμένες θεμελιακές ιδέες:

• Πρώτα-πρώτα, καταδικάζουμε και απαιτούμε την άμεση άρση του παράνομου και απάνθρωπου αποκλεισμού που υφίσταται ο κουβανικός λαός. Καλούμε σε αλληλέγγυα κινητοποίηση για να αποκατασταθεί η κατάσταση ελλείψεων βασικών αγαθών που πλήττει το νησί και για να αντιταχθούμε στο εμπάργκο που έχουν κηρύξει οι ΗΠΑ.

• Απαιτούμε από τη διοίκηση Μπάιντεν να αποσύρει την Κούβα από τον κατάλογό του των χωρών που στεγάζουν και ευνοούν την τρομοκρατία, πράγμα απαραίτητο για προφανείς λόγους για να ανακουφιστεί κάπως η οικονομική κατάσταση της χώρας. Απορρίπτουμε τις απειλές επέμβασης με τις οποίες ο Μπάιντεν προσπαθεί να οικειοποιηθεί την κουβανική ακροδεξιά στην εξορία και τους πιο αντιδραστικούς ρεπουμπλικανικούς κύκλους.

• Καταγγέλλουμε τη διεθνή επικοινωνιακή καμπάνια, που διατείνεται ψευδώς ότι όλος ο κουβανικός λαός εξεγείρεται κατά της κυβέρνησης και ότι αυτή θα αντιδρούσε με μεγάλη βαναυσότητα, την ίδια ώρα που τα ίδια αυτά μίντια έκλειναν τα μάτια τους απέναντι σε πολύ πιο βίαιες μορφές αντιλαϊκής καταστολής που χρησιμοποιήθηκαν σε χώρες όπως η Γαλλία απέναντι στα Κίτρινα Γιλέκα το 2018-2019, οι ΗΠΑ κατά τις διαδηλώσεις των Black Lives Matter το 2020, ή η Κολομβία το 2021, για να αναφέρουμε απλώς μερικά παραδείγματα ενός μακριού κατάλογου.

• Από τις κουβανικές αρχές απαιτούμε να σεβαστούν το δημοκρατικό δικαίωμα της διαμαρτυρίας, την ανάπτυξη ανεξάρτητων κοινωνικών κινημάτων, τον πολιτικό πλουραλισμό και τη δημοκρατική συζήτηση, μοναδικό τρόπο για να αποφευχθεί η Επανάσταση να πάψει να αποτελεί παράδειγμα για τους λαούς της Λατινικής Αμερικής και του κόσμου.

• Απαιτούμε την αλήθεια για τις συνθήκες κράτησης και καταστολής, έτσι ώστε να τεθεί τέλος στην καταχρηστική χρήση της βίας και να παραπεμφθούν στη δικαιοσύνη οι υπεύθυνοι για τις καταχρήσεις.

• Απαιτούμε την άμεση απελευθέρωση των ανθρώπων που συνελήφθησαν στις διαδηλώσεις της 11ης Ιουλίου, εκτός αν προέβησαν σε πράξεις που απείλησαν ανθρώπινες ζωές.

• Υποστηρίζουμε μια επικυρίαρχη και ανεξάρτητη Κούβα, με μια αληθινή δημοκρατική – λαϊκή συμμετοχή των εργαζομένων, ανδρών και γυναικών, για την πορεία του νησιού. Για μια σοσιαλιστική και δημοκρατική Κούβα.

Εκτελεστικό Γραφείο της 4ης Διεθνούς

21 Ιουλίου 2021