Η ακροδεξιά βρίσκεται στα πρόθυρα της απόλυτης πλειοψηφίας μετά τον 1ο γύρο των πρόωρων βουλευτικών εκλογών στη Γαλλία. Όποιο παράλογο σενάριο και αν είχε στο μυαλό του ο Εμανουέλ Μακρόν ανακοινώνοντας τη διάλυση της Εθνοσυνέλευσης το βράδυ των ευρωεκλογών, το συγκεκριμένο αποτέλεσμα που είχε είναι να στρώσει ένα κόκκινο χαλί για να περάσει ο Εθνικός Συναγερμός (RN: Rassemblement National), προσφέροντάς του την ευκαιρία να κερδίσει την πλειοψηφία των εδρών στο Κοινοβούλιο στις 9 Ιουλίου.
Από την περασμένη Δευτέρα, το σύνολο του εργατικού κινήματος και οι κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις που είναι προσηλωμένες στα δημοκρατικά δικαιώματα έχουν ξεσηκωθεί για να εμποδίσουν την ακροδεξιά του Πεταίν και τους φασίστες της Milice1 να επιστρέψουν στην εξουσία στη Γαλλία, 80 χρόνια μετά την εκδίωξή τους από την εξουσία, για να εφαρμόσουν την πολιτικές τους της "εθνικής προτίμησης", των ρατσιστικών διακρίσεων και της υπονόμευσης των κοινωνικών και δημοκρατικών δικαιωμάτων, εξυπηρετώντας ταυτόχρονα τα συμφέροντα των μεγάλων καπιταλιστικών ομίλων, όπως κάνουν και όλα τα καθεστώτα ίδιου τύπου στην Αργεντινή, την Ιταλία ή την Ουγγαρία.
Τις επόμενες εβδομάδες θα έρθει η ώρα να εξαχθούν όλα τα πολιτικά διδάγματα από όλα τα τελευταία χρόνια, που κατέγραψαν μια σταθερή άνοδο της ακροδεξιάς, αλλά η πρώτη παρατήρηση είναι απλή: ο Εθνικός Συναγερμός (RN) και οι σύμμαχοί του από τους Républicains (την "κλασική" δεξιά) ή την Reconquête (ακροδεξιό κόμμα που ιδρύθηκε από τον Eric Zemmour) κέρδισαν το 33,18% των ψήφων, δηλαδή πάνω από 10 εκατομμύρια ψήφους.
Το Νέο Λαϊκό Μέτωπο (Nouveau Front Populaire), στη δεύτερη θέση, έλαβε το 28,1% των ψήφων και οι υποψήφιοι του Μακρόν, στην τρίτη θέση, το 21,60%.
Ο Εθνικός Συναγερμός (RN) επωφελείται
Το αποτέλεσμα αυτό ήρθε τρεις εβδομάδες μετά τις ευρωεκλογές, κατά τις οποίες στη Γαλλία ο Εθνικός Συναγερμός (RN) ήρθε κατά πολύ πρώτος, με το 30,5% των ψήφων, ποσοστό υπερδιπλάσιο από το ποσοστό του προεδρικού στρατοπέδου (14%), με επικεφαλής την Valérie Hayer, πρόεδρο της ομάδας Renew στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Όσον αφορά την Αριστερά, τα κόμματα LFI (Ανυπόταχτη Γαλλία), PS (Σοσιαλιστικό Κόμμα), Πράσινοι και PCF (Κομμουνιστικό Κόμμα) κατέβηκαν κατακερματισμένα, παρά το γεγονός ότι όλα τους συμμετείχαν προηγουμένως στην NUPES (Νέα Λαϊκή Οικολογική και Κοινωνική Ένωση). Ως αποτέλεσμα, έμειναν πολύ πίσω, παρά το γεγονός ότι έλαβαν όλα μαζί το 30,7% των ψήφων.
Απέναντι σε μια κατακερματισμένη αριστερά, ο Εθνικός Συναγερμός (RN) μπόρεσε σε μεγάλο βαθμό να εκμεταλλευτεί τη θέση που είχε ήδη καταλάβει στο γαλλικό πολιτικό τοπίο κατά τα δύο τελευταία χρόνια.
Όπως και πολλές άλλες ακροδεξιές δυνάμεις στην Ευρώπη, ο Εθνικός Συναγερμός (RN) εφάρμοσε τη "στρατηγική της γραβάτας", για να εμφανιστεί ως μια δύναμη που σέβεται τους θεσμούς και, κυρίως, είναι έτοιμη να κυβερνήσει σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς κανόνες, ακολουθώντας το παράδειγμα της Τζόρτζια Μελόνι στην Ιταλία. Η στάση αυτή δεν την εμποδίζει να καταβάλλει εντατική προσπάθεια να ενσταλάξει στα στελέχη της τις βασικές αρχές της υπεράσπισης μιας ευρωπαϊκής ταυτότητας, όπως αυτά καλλιεργούνται από τα ακροδεξιά ινστιτούτα Nouvelle Droite, GRECE, Institut Iliade, μαζί με τους θεματοφύλακες της ακροδεξιάς ιδεολογίας.
Όλο αυτό το έργο απάλυνσης συνοδεύτηκε και με την προσπάθεια να εμφανιστεί ως η μόνη δύναμη αντιπολίτευσης στον Μακρόν κατά τη διάρκεια των κοινωνικών κινημάτων που σημάδεψαν τα τελευταία δύο χρόνια, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της κινητοποίησης κατά της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος το πρώτο εξάμηνο του 2023 ή κατά τη διάρκεια του κινήματος των αγροτών τον περασμένο χειμώνα. Στην προσπάθειά του αυτή, ο Εθνικός Συναγερμός (RN) επωφελήθηκε και από τη συντακτική γραμμή των μεγάλων μέσων ενημέρωσης, τα οποία έπαιξαν το χαρτί της αποδαιμονοποίησής του μέχρι τέλους.
Από την άλλη πλευρά, για διάφορους λόγους, τα τελευταία δύο χρόνια, οι συνιστώσες της NUPES δεν προώθησαν τη συμμαχία αυτή αριστερών κομμάτων να αποκτήσει μια κοινή αγωνιστική δύναμη, με αναζήτηση αγωνιστικής σύγκλισης με τις δυνάμεις του κοινωνικού και συνδικαλιστικού κινήματος. Από το 2022, ακόμη και κατά τη διάρκεια της κινητοποίησης κατά της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος, η αριστερά συμμετείχε στους δρόμους, και στη Βουλή, για να εμποδίσει την παράταση της ηλικίας συνταξιοδότησης, χωρίς όμως να εμφανιστεί ενωμένη γύρω από ένα σχέδιο κοινωνικών μέτρων που να είναι στο ύψος της κοινωνικής αγανάκτησης και της ισχυρότερης κινητοποίησης των τελευταίων 20 ετών, και χωρίς να αναλάβει και καμία ενιαία πρωτοβουλία για να διεκδικήσει πολιτικά την εξουσία κατά τη διάρκεια του κινήματος.
Ακόμα χειρότερα, τα κόμματα που συμμετείχαν στη NUPES ανακοίνωσαν ανοιχτά το τέλος της συμμαχίας τους ακριβώς τη στιγμή που, μετά τη σύγκρουση για τις συντάξεις, ο πληθωρισμός και η αυξανόμενη εργασιακή ανασφάλεια καθιστούσαν ακόμα πιο επείγουσα την ανάγκη να δημιουργηθεί ένα μέτωπο για μια πολιτική που να ανταποκρίνεται στις κοινωνικές ανάγκες.
Έτσι, ούτε στις εργατικές συνοικίες ούτε στις αγροτικές περιοχές -και ανεξάρτητα από τη δουλειά βάσης που επιτελούν πολλοί ακτιβιστές- η πολιτική αριστερά δεν αναδείχθηκε σε εθνική δύναμη ικανή να αλλάξει την καθημερινή ζωή και να ενσαρκώσει μια πολιτική εναλλακτική λύση απέναντι στον Μακρόν και την ακροδεξιά. Επιπλέον, η κυβέρνηση δεν έπαψε ποτέ να προσπαθεί να νομιμοποιήσει τον Εθνικό Συναγερμό (RN) ως μια αξιοσέβαστη αντιπολίτευση, ενώ ταυτόχρονα, και αντίστροφα, η προσπάθειά της στρεφόταν στο να δαιμονοποιήσει την Ανυπόταχτη Γαλλία (LFI) ως απειλή για τη δημοκρατία, πιέζοντας ένα τμήμα της αριστεράς να "έρθει σε ρήξη με τον Mélenchon και την LFI".
Οι ανησυχίες των εργατικών τάξεων είναι προφανώς, πρώτα και κύρια, η αγοραστική δύναμη, οι μισθοί και οι τιμές της ενέργειας, η υγεία και η στέγαση, καθώς και η απώλεια δημόσιων υπηρεσιών, ιδίως στις αγροτικές και προαστιακές περιοχές και στις εργατικές συνοικίες των μεγάλων αστικών κέντρων. Όλα αυτά σε μια εποχή που η κοινωνική αδικία, η φορολογική πολιτική και οι δημοσιονομικές επιλογές προς όφελος των ανώτερων τάξεων ενίσχυσαν περαιτέρω τις ανισότητες. Την ίδια στιγμή, η έμφυλη βία και η κρατική βία συνεχίζουν να γίνονται καθημερινά αισθητές, με μόνη απάντηση την αστυνομική παρουσία και έναν ισλαμοφοβικό, προσανατολισμένο στην ασφάλεια λόγο, που στοχεύει στις έγχρωμες εργατικές τάξεις.
Ως εκ τούτου, η ακροδεξιά μπορούσε άνετα να αναπτύξει τον λόγο της, επεκτείνοντας συχνά τα θέματα που προβάλλει η ίδια η κυβέρνηση σχετικά με τη μετανάστευση και την ανασφάλεια (είναι άλλωστε ο Εθνικός Συναγερμός που έδωσε τον τόνο στην τελευταία έκδοση του μεταναστευτικού νόμου τον περασμένο Ιανουάριο). Επιπλέον, η εκστρατεία της μπόρεσε να εκμεταλλευτεί το κλίμα ανησυχίας που δημιουργούσαν τα 24ωρα ειδησεογραφικά μέσα, των οποίων η εκδοτική γραμμή απηχεί τις απόψεις της ίδιας της ακροδεξιάς σχετικά με τον συνδυασμό ανασφάλειας και μετανάστευσης. Εν ολίγοις, ο στόχος ήταν να εκτραπεί η κοινωνική οργή, ακόμη και μέσα στις λαϊκές τάξεις, προς της στοχοποίηση των έγχρωμων πληθυσμών και την απαλλαγή των υπεύθυνων για την κοινωνική δυστυχία.
Μπλοκαρισμένος στην Εθνοσυνέλευση από την έλλειψη πλειοψηφίας, η οποία περιόριζε τα κοινοβουλευτικά περιθώρια ελιγμών του, και αντιμέτωπος με την καταψήφισή του στις ευρωεκλογές, ο Μακρόν έκανε έναν καταστροφικό πολιτικό υπολογισμό για το δικό του στρατόπεδο: Την ώρα που ο Εθνικός Συναγερμός (RN) βρισκόταν στο απόγειο της εκλογικής του νίκης και που το δικό του κόμμα είχε μόλις υποστεί μια μεγάλη ήττα, η επιλογή της διάλυσης της Βουλής ήταν απλώς αυτοκτονική. Προσφέροντας στον Εθνικό Συναγερμό (RN) μια εξαιρετικά σύντομη προεκλογική εκστρατεία, επωφελούμενου ακριβώς της υπεροχής του στις ευρωεκλογές -όπως ακριβώς συμβαίνει συχνά στη Γαλλία με τα προεδρικά κόμματα καθώς, από το 2002, οι προεδρικές και οι βουλευτικές εκλογές διεξάγονται με διαφορά λίγων εβδομάδων, δίνοντας σχεδόν αυτόματα πλεονέκτημα στο κόμμα του νεοεκλεγέντος προέδρου. Αυτή τη φορά, ο Μακρόν παρέδωσε στον Εθνικό Συναγερμό (RN) μια παρόμοια κατάσταση σε ασημένιο πιάτο. Ίσως ήλπιζε, απέναντι σε μια διχασμένη αριστερά, να παίξει για άλλη μια φορά τον ρόλο του σωτήρα απέναντι στην ακροδεξιά, προκαλώντας ο ίδιος το ηλεκτροσόκ της απειλής να ανέλθουν στην εξουσία ο Μπαρντελά και η Λεπέν.
Η κινητοποίηση και το κάλεσμα για Λαϊκό Μέτωπο
Αλλά ήδη από το βράδυ της Κυριακής, η αντίδραση ήρθε από τα κοινωνικά κινήματα και τα συνδικάτα, ιδίως από τη Sophie Binet, γραμματέα της CGT, η οποία κάλεσε σε ένα Λαϊκό Μέτωπο κατά του Εθνικού Συναγερμού (RN). Ενώ στην Αριστερά γίνονταν ακόμα διάφοροι υπολογισμοί, αυτή η ενιαία πίεση από τα δίκτυα αγωνιστών επέβαλε την ενότητα της αριστεράς για να καταπολεμηθεί από κοινού η απειλή. Τελείως απροσδόκητα δεδομένου του αρνητικού παθητικού που είχε συσσωρευτεί κατά τους προηγούμενους μήνες, η ενότητα οικοδομήθηκε με ένα πρόγραμμα που ξανάπιανε ένα τμήμα του προγράμματος της NUPES του 2022 και απηχώντας επίσης και μια κοινή διακήρυξη των συνδικάτων CGT, Solidaires, FSU, CFDT και UNSA. Σε λιγότερο από μία εβδομάδα (υπήρχαν μόνο πέντε ημέρες για την κατάθεση υποψηφιοτήτων σε 577 εκλογικές περιφέρειες), ολοκληρώθηκε η συμφωνία, το πρόγραμμα και η κατανομή των εκλογικών περιφερειών. Οι εκκλήσεις του στρατοπέδου του Μακρόν, προς το Σοσιαλιστικό Κόμμα, το Κομμουνιστικό Κόμμα και τους Πράσινους, να μη συνεργαστούν με την Ανυπότακτη Γαλλία (LFI) σε ένα νέο Λαϊκό Μέτωπο δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα.
Από εκεί και πέρα, το σενάριο του Μακρόν κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος και η "χειροβομβίδα με την περόνη τραβηγμένη", όπως το είχε περιγράψει σε έναν στενό του φίλο, χρειάστηκε μόνο λίγες μέρες για να εκραγεί στο κέντρο του ίδιου του μακρονικού στρατοπέδου. Το Λαϊκό Μέτωπο φάνηκε να είναι η μόνη εναλλακτική απέναντι στην απειλή του Εθνικού Συναγερμού (RN), και με αυτόν τον τρόπο άντλησε και την ενέργεια της απόρριψης της ακροδεξιάς από τη συντριπτική πλειοψηφία των συνδικάτων, των κοινωνικών κινημάτων και των οργανώσεων των πολιτών. Αποσταθεροποιημένοι από την ήττα τους στις ευρωεκλογές, αλλά και από την έλλειψη κατανόησης του προεδρικού ελιγμού, οι υποψήφιοι της προεδρικής συμμαχίας Ensemble ξεκίνησαν χωρίς καμία αυτοπεποίθηση μια προεκλογική εκστρατεία που διήρκεσε μόλις λίγες ημέρες. Στα δεξιά, το κόμμα LR (Les Républicains) τινάχτηκε στον αέρα, με τον ίδιο τον πρόεδρό του, τον Éric Ciotti, να ενώνει τις δυνάμεις του με τον Εθνικό Συναγερμό (RN) για να συμβάλει στην εξασφάλιση της νίκης, όπως έκανε και η Marion Maréchal, εκπρόσωπος της Reconquête, ενισχύοντας την πόλωση της ακροδεξιάς.
Μέσα σε λίγες μόνο ημέρες, το διακύβευμα αυτών των εκλογών οδήγησε σε μια άνευ προηγουμένου κινητοποίηση του εκλογικού σώματος. Η συμμετοχή έφτασε στο 66,71% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων, η υψηλότερη από το 1997.
Αυτή η εκτίναξη της συμμετοχής αντικατοπτρίστηκε και σε υψηλό επίπεδο κινητοποίησης, αν και μοιρασμένο μεταξύ των τριών μπλοκ. Εμφανίστηκαν δύο αντιφατικά φαινόμενα:
-
- Ακόμη και αν η ψήφος για τον Εθνικό Συναγερμό (RN) δεν αυξήθηκε ιδιαίτερα, ωστόσο απορρόφησε το μεγαλύτερο μέρος του εκλογικού σώματος της Renaissance και τα 2/5 του εκλογικού σώματος των Républicains. Έτσι, συγκέντρωσε το 33% των ψήφων. Υπάρχει μια εδαφική ομογενοποίηση του Εθνικού Συναγερμού (RN) που είναι μάλιστα πιο έντονη στις αγροτικές περιοχές: σε 577 εκλογικές περιφέρειες, ο Εθνικός Συναγερμός (RN) και οι σύμμαχοί του εξέλεξαν 39 βουλευτές στον 1ο γύρο, βγήκαν πρώτοι σε 260 εκλογικές περιφέρειες και είναι παρόντες σε 443 εκλογικές περιφέρειες στον δεύτερο γύρο.
-
- Ο μακρονισμός κατέρρευσε, με δύο μόνο να εκλέγονται στον 1ο γύρο και να ηγούνται του δεύτερου γύρου σε μόλις 68 εκλογικές περιφέρειες, ενώ είναι σε θέση να διατηρηθούν, συνολικά, σε μόνο 321 εκλογικές περιφέρειες (πριν από τις αποσύρσεις το βράδυ της Τρίτης).
-
- Το Νέο Λαϊκό Μέτωπο εξέλεξε 31 βουλευτές από τον 1ο γύρο και προηγείται σε 128 εκλογικές περιφέρειες. Προκρίθηκε συνολικά σε 413 εκλογικές περιφέρειες, πολύ περισσότερες από ό,τι το 2022. Αυτό που είναι το πιο αξιοσημείωτο είναι η αστική συγκέντρωση των ψήφων για το Νέο Λαϊκό Μέτωπο. Οι 21 από τους 31 εκλεγμένους από τον 1ο γύρο είναι στην περιοχή του Παρισιού, ιδίως στα διαμερίσματα 75, 93 και 94. Το Νέο Λαϊκό Μέτωπο αναμένεται να κερδίσει τα δύο τρίτα των εδρών στο Παρίσι. Παρόμοιες επιτυχίες, αν και σε μικρότερο βαθμό, παρατηρούνται στη Μασσαλία, το Μπορντό, τη Λυών, την Τουλούζη, τη Νάντη και το Στρασβούργο. Σε περιφερειακό επίπεδο, η ψήφος του Νέου Λαϊκού Μετώπου συγκεντρώνεται ιδιαίτερα στη Βρετάνη, τη Νοτιοδυτική Γαλλία, το κεντρικό διαμέρισμα (Massif Central), τις Αντίλες και τη Ρεϋνιόν, με 6 από τις 7 εκλογικές της περιφέρειες.
Αυτά τα αποτελέσματα δείχνουν επομένως μια δύναμη στις εργατικές συνοικίες των μεγάλων πόλεων και μια αδυναμία μεταξύ των λαϊκών πληθυσμών στις αγροτικές και περιαστιακές περιοχές.
Ο δεύτερος γύρος έθεσε το ζήτημα της οικοδόμησης ενός δημοκρατικού μετώπου για να εμποδίσει τον Εθνικό Συναγερμό (RN) να αποκτήσει την απόλυτη πλειοψηφία των 289 εδρών στην Εθνοσυνέλευση.
-
- Το Λαϊκό Μέτωπο τοποθετήθηκε με σαφήνεια αποσύροντας τους υποψηφίους του που ήρθαν τρίτοι απέναντι στον Εθνικό Συναγερμό (RN).
-
Το LR, το οποίο προηγείται στο δεύτερο γύρο μόνο σε 19 εκλογικές περιφέρειες, σε γενικές γραμμές αρνήθηκε να τοποθετηθεί μεταξύ του Λαϊκού Μετώπου και του RN, ενώ είναι επίσης σαφές ότι φλερτάρεται από το RN.
-
- Οι ηγέτες των μακρονιστών, από την πλευρά τους, διχάστηκαν όσον αφορά τις οδηγίες ψήφου τους. Ο Edouard Philippe, πρώην πρωθυπουργός, υπερασπίζεται το "Ούτε-Ούτε" (ούτε το RN ούτε την Ανυπότακτη Γαλλία, τα "δύο άκρα"). Άλλοι πρώην υπουργοί, όπως ο Clément Beaune, υποστηρίζουν την ψήφο υπέρ του Νέου Λαϊκού Μετώπου. Τέλος, ο Gabriel Attal, ο απερχόμενος πρωθυπουργός, καλεί σε "ανάχωμα κατά του RN".
Αυτή η νέα διάσπαση είναι ένα σημάδι της αγωνίας του μακρονιστικού κινήματος. Την Τρίτη, το Ensemble απέσυρε 81 από τους 325 υποψηφίους του από τον δεύτερο γύρο. Με τις 127 αποσύρσεις από την Αριστερά, αποσύρθηκαν συνολικά 210 υποψήφιοι. Έτσι, απομένουν λιγότερες από 100 εκλογικές περιφέρειες με τρεις υποψηφίους (το λεγόμενο "τριγωνικό") και 403 με μονομαχία, στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων μεταξύ του Νέου Λαϊκού Μετώπου και του Εθνικού Συναγερμού (RN).
Κατά τη διάρκεια της εβδομάδας, δεκάδες χιλιάδες ακτιβιστές κινητοποιήθηκαν και το συνδικαλιστικό κίνημα παρενέβη έντονα για να αποκρούσει την απειλή μιας πλειοψηφίας του Εθνικού Συναγερμού (RN).
Δεν πρέπει να αποκλείσουμε αυτή την υπόθεση διότι, σε κάθε περίπτωση, ο αριθμός των εκλεγμένων αντιπροσώπων του Εθνικού Συναγερμού (RN) θα κυμαίνεται μεταξύ 240 και 290, ακόμη και αν το ανώτερο εύρος πέσει μετά τις αποχωρήσεις. Επομένως, παραμένει τωρινό καθήκον να αποφευχθεί αυτός ο κίνδυνος. Και, στην περίπτωση που αποφευχθούν τα χειρότερα, να μην διαλυθεί η κινητοποίηση της αριστεράς σε έναν νέο συνδυασμό στον οποίο ο Μακρόν ελπίζει αναμφίβολα, για τελευταία φορά, να το παίξει ο ίδιος εξισορροπιστικά.
Μένει όμως έπειτα και το ζήτημα της κινητοποίησης και της οικοδόμησης ενός κοινωνικού και πολιτικού μετώπου αντίστασης, απέναντι στην ακροδεξιά και σε κάθε συνδυασμό που θα θελήσει να εφαρμόσει ή να συνεχίσει τις πολιτικές του Μακρόν. Το χειρότερο θα ήταν να επαναληφθεί η διάσπαση που βίωσε τα τελευταία χρόνια η αριστερά. Η πρωταρχική ευθύνη θα είναι λοιπόν το κοινωνικό και συνδικαλιστικό κίνημα να επιβάλει τη διατήρηση ενός ενιαίου μετώπου, σε εθνική και τοπική κλίμακα, όλων των μαχητικών δυνάμεων σε επιχειρήσεις και γειτονιές, για να αντιταχθούμε στις απαιτήσεις της ακροδεξιάς και να διεκδικήσουμε, περισσότερο από ποτέ, το αίτημα για μια ενιαία και ριζοσπαστική εναλλακτική λύση βασισμένη στις κοινωνικές ανάγκες.
3 Ιουλίου 2024
1Milice Française: είναι η φασιστική οργάνωση που έστησε ο Πετέν το 1943, κατ’εντολή του Χίτλερ, κατά της αντίστασης.
Μετάφραση: ΤΠΤ - "4"